Yerebatan Sarnıcı’nın ziyarete kapalı kısmında yaklaşık 4 yıldır devam eden onarım çalışmaları sırasında, Cumhuriyet geç periyot onarımında yapılan gergi elamanlarının, sütün başlarında son bulduğu ve devamlılık oluşturmadığı tespit edildi. Bu durum, muhtemel zelzelede Sarnıç’ta önemli hasarların oluşabileceğini, hatta göçmelerin bile yaşanabileceğini gösteriyor. Yalnızca sarnıç değil etrafındaki yapılar da tehdit alında.
“BU SON DERECE DÜŞÜNCELİ BİR DURUM”
“Restorasyon çalışmaları sırasında muhakkak tespitlerimiz oldu ” diyen İBB Kültür Varlıkları Daire Lideri Oktay Özel,”Bin 500 yıl evvel yapılmış bir Bizans sarnıcındayız. Çok özel bir yapı. Tarihi Yarımadanın merkezinde bulunan turistik bir merkez birebir vakitte burası.Uzun vakittir onarımda. Biz de titizlikle onarım çalışmalarını sürdürüyoruz. Onarım çalışmaları sırasında belirli tespitlerimiz oldu. Sütunların çabucak sütun başı dediğimiz kısmında gergi boşlukları mevcuttu. Bu gergi boşluklarını incelediğimiz vakit,gördüğümüz gergilerin süreklilik arz etmediğini ve sütun başlarından, öbür sütuna hakikat devam etmediğini tespit ettik. Bu son derece zahmetli bir durum. Zira taşıyıcı kagir ayakların, sarsıntı davranışları son derece dertlidir. Bu sarsıntı davranışlarını iyileştiren elemanlar gergi demirleridir. Doğal yapıldığı periyotta İstanbul, zelzele açısından son derece deneyimli bir kent. Tarih boyunca, sıklıkla sarsıntılara uğradığı için Roma ve Bizans ustaları tarafından bu zelzele deneyimi ile, birtakım yapı taşıyıcı sistemleri geliştirilmiş. Bunlardan bir tanesi de, sütun başlarına yerleştirilen ahşap gergiler. Bu ahşap gergiler vakitle yerini demir gergiye bırakmış. Cumhuriyet periyodunda demir gergiler yenilenmiş. Bu yenilenme sırasında süreklilik arz etmeyecek formda bir müdahale yapılmış ve bu gergilerin bilhassa sütun başlarında devamlılığı kelam konusu değildi” diye konuştu.
GÜÇLENDİRME PROJESİ HAZIRLANDI, MUHAFAZA KONSEYİNİN ONAYI BEKLENİYOR
Yapılan tespitler üzerine, alanında uzman inşaat mühendisleri tarafından, yapının modellendiğini tabir eden Özel,”Bizim natürel bir bilim şuramız var. Bilim heyetimizin statik danışmanı da Prof. Dr. Feridun Çılı. Çılı yapılan çalışmaları inceledi ve bu gergi demirlerinin yenilenmesi tarafında bir karar ortaya çıktı. Yönetimimiz tarafından ve alanında uzman mühendisler tarafından bir güçlendirme projesi hazırlandı. Bu güçlendirme projesinin kapsamı, sütun başlarındaki boşlukları, demirlerin süreklilik sağlayacak halde yenilenmesi halindeydi. Hasar riski olan sütunların da paslanmaz kelepçeler ile sağlamlaştırılması tarafındaydı. Projeler yönetimimiz tarafından hazırlandı. İlgili muhafaza konseyine süratle iletildi. Muhafaza heyeti mevzuyu ilgiliyle takip etti ve yerinde incelemelerde bulundu. Proje onaylanır onaylanmaz, biz yüklenicimiz ile birlikte süratle Yerebatan Sarnıcı’nın sarsıntı güvenliğini sağlamayı arzuluyoruz” diye konuştu.
“SADECE SARNIÇ DEĞİL ETRAFI DE ZİYAN GÖREBİLİR”
Muhtemel bir sarsıntıda sarnıçta yaşanabilecek göçme riskinden bahseden Özel, Yerüstündeki yapılar ve Yerebatan etrafının de bundan olumsuz etkilenebileceğinin altını çizerek,”Tabii tarihi yapılara bilhassa zelzele güçlendirme açısından yaklaşmak son derece sıkıntı bir mevzu. Müdahaleler sonlu. Bin 500 yıllık bir yapı. Yapılacak onarımların muhakkak hudutları var. Bu kapsamda biz yapısal modellerimizi tamamladığımız vakit bilhassa sütun başlarında zelzele sırasında ağır bir gerilme yığılmaları olacağı tespitini yaptık. Bu gerilme yığılması şu demek, sarsıntı sırasında oradaki elemanların ağır hasar alması. Bu, göçme üzere tehlikeli durumları doğurabileceği manasına geliyor. O nedenle hemen bir tedbir alınması durumu kelam konusu. Bu yalnızca Yerebatan Sarnıcı için bir tehlike de değil. Üstte ağır kullanımda, turistik bir alan kelam konusu. Bunun dışında kamusal kullanımda olan, özel mülkiyette olan birtakım binalar var. Bunların hasar alması üzere tehlikeli, hayal bile etmek istemediğimiz durumlarla karşı karşıya kalma ihtimalimiz var. Bu şu demek oluyor, Bizim şu an prestijiyle bir saniye bile bekleyecek vaktimiz yok. Süratle Yerebatan Sarnıcı’ndaki sarsıntı güvenliğini sağlamak üzere bir zorunluluğumuz var. Yetkili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği içinde süratle tedbirlerimiz alacağız. Bin 500 yıllık bir insanlık mirasından bahsediyoruz. Bu mirası müdafaa hepimizin borcu” tabirlerini kullandı.
Kaynak: Demirören Haber Ajansı
Haberler.com
