UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’nde yer alan Laodikya Antik Kenti’nde devam eden hafriyat ve onarım çalışmalarında bulunan 20 odalı “kiliseli peristilli ev”, gün yüzüne çıkartıldı.
Geçmişi milattan evvel 5500’e kadar uzanan Laodikya’da hafriyat ve onarım çalışmaları Prof. Dr. Celal Şimşek başkanlığında devam ediyor.
Efes’ten sonra Anadolu’nun en büyük antik kenti pozisyonundaki Laodikya, yılın 12 ayı devam eden hafriyatlarda bugüne kadar kilise, tiyatro ile “Suriye” ve “Stadyum” ismi verilen caddeler sütunlarıyla ayağa kaldırıldı, milattan sonra 494 yılında meydana gelen zelzelede yıkılan freskli 1750 yıllık traverten bloklar gün yüzüne çıkartıldı.
Tekrar kutsal kabul edilen agora üzere birçok kıymetli eser ortaya çıkartılırken, hafriyat çalışmalarında 3 metre uzunluğunda 1906 yıllık Roma İmparatoru Marcus Ulpius Nerva Traianus’un (Trajan) heykeli bulundu ayrıyeten mermer blok üzerine kazınmış 1500 yıllık olduğu kestirim edilen üç grafiti tespit edildi.
Antik çağda metropol bir kent pozisyonunda bulunan ve İncil’de ismi geçen 7 kiliseden birine sahip olan Laodikya’da geçen yıllarda ortaya çıkartılmaya başlayan ve Hristiyanlığın Büyük Konstantin tarafından özgür bırakılmasından daha eski periyoda ilişkin kuzey tiyatrosuna bitişik villada bir mesken kilisesinin varlığı ortaya çıkarıldı.
Prof. Dr. Şimşek, AA muhabirine, Helenistik periyoda ilişkin batıdaki 2 bin 200 yıllık tiyatro ile geçen yıllarda bulunan “kiliseli peristilli (üstü açık sütunlu koridorlar ile çevrelenmiş avlu) ev”in ayağa kaldırılması için çalışmaların devam ettiğini söyledi.
Yaklaşık 2 bin yıllık olduğu varsayım edilen ve 2 bin metrekarelik alana inşa edilen villanın pozisyon olarak çok enteresan bir yerde bulunduğunu belirten Şimşek, “Burada milattan sonra 1. yüzyıl prestijiyle villanın kullanımının varlığını ve Roma İmparatorluk devrinde bildiğimiz ana planlama sisteminin bozulmadan milattan sonra 7. yüzyıla kadar devam ettiğini biliyoruz. Meskende yaptığımız çalışmalarda enteresan sonuçlar ortaya çıkarttık. Yaklaşık 20 odası bulunan konutun içinde devirler içinde Laodikya’yı yıkan zelzelelerin fay kırıklarının bu konut üzerinden geçtiğini gördük. Biz burada bu fay kırıklarını koruyarak çalışma yapıyoruz.” dedi.
“Gizli kilisenin tarafı kuzeye bakmış”
Şimşek, Hristiyanlığın yayılmaya başlamasıyla birinci inananların saklı olarak bu türlü büyük meskenin bir kısmını ibadethaneye dönüştürdüğünü belirlediklerini anlattı.
Konutta bayan ve erkeklere ilişkin farklı ayrı iki mimari yapılı salon olduğunu lisana getiren Şimşek, “Özellikle konuttaki 2 salondan batıdaki erkekler için, doğudaki bayanlar için düzenlendiğini ve burada ibadethane kısmı yapıldığını görüyoruz. Son cemaat yerinin ayrıldığını da hafriyat bilgileriyle ortaya çıkarttık. Konutun orta kısmında 18 sütunlu bir salon yer alıyor. Sütunların salona bakan iç kısımları oyularak ateş yakılıp ışıklandırma yapılmış. Bu meskende, hamam, barınma yerleri, ticarethane olarak kullanan kısımlar bulduk. O vakitler taraf olmadığı için meskendeki zımnî kilisenin istikameti kuzeye bakmış.” diye konuştu.
Mesken kilisesine dönüştürülen doğu salonun duvarlarında çok varlıklı mermer kaplamalar ortaya çıkardıklarına dikkati çeken Şimşek, Hristiyanlığa inananlarının burada nasıl ibadet ettiğini görebildiklerini belirtti.
“Bu mesken çok özel”
Kent içindeki villanın ana sisteminin değiştirilmeden milattan sonra 7. yüzyıla kadar kullanılması bakımından kıymetli bir ziyaretçi rotasında olduğunu gördüklerini vurgu yapan Şimşek, şöyle devam etti:
“Bu konut çok özel ve kolay kolay örnekleri görülmemiş bir yapıda. Kuzey tiyatronun art müdafaa duvarı cephesi ile konutun duvarları ortak. Tiyatronun üst gezinti alanı tıpkı vakitte bir yol üzere kullanılmış. Buranın tıpkı vakitte hem konut hem de ticarethane olarak kullanılmış olması ve tiyatroya bitişik olması istikametiyle tek örnek. Hafriyatlarda konutun birinci Hristiyanların kullanmasıyla ilgili kutsal eşyaları da ortaya çıkarttık. Hristiyanlığın hür kalmasının akabinde Laodikya Kilisesi’nin yapılması ve oradaki üst seviye din adamının büyük ihtimalle bu konutta oturduğunu düşünüyoruz lakin buna ait net bir tespit şimdi yapamadık. Laodikya’da milattan sonra 1. yüzyıl ortasından itibaren Hristiyanlığın nasıl yayıldığıyla ilgili bilgilere ulaşmak bakımından bu mesken kilise çok kıymetli.”
Kaynak: Anadolu Ajansı / Sebahatdin Zeyrek
Haberler.com
