Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Periyodu padişahlarının türbelerindeki sanduka örtüleri (puşide), Bursa Olgunlaşma Enstitüsünce klâsik usuller kullanılarak hazırlanıyor.
Enstitüde, Orhan Gazi ve Yıldırım Bayezid’in Bursa’daki, 1. Murad’ın ise hem bu kentte hem de Kosova’daki türbeleri için ustalıkla ilmek ilmek işlenerek örtüler yapıldı. Osman Gazi Türbesi’ne puşide hazırlanması çalışmaları ise yaklaşık 3 yıldır sürüyor.
Araştırmaları sonrası tarihi geçmişi bulunan “Maraş işi” tekniğini kullanan takım, 11 yıldır puşideler konusunda uzmanlaşan Elif Gurur, Hayriye Öztürk, Mürvet Bayram, Vildan Özdamar, Perihan Tunca, Semra Özaydın, Nilüfer Kiracı ve Nalan Akın’dan oluşuyor.
Çalışmalar, enstitünün el sanatları teknolojisi alan şefi Güleser Sencar’ın uyumunda yürütülüyor.
Başka türbe örtülerinden farklı olarak ahşap oymacılığı tekniği bulunan Osman Gazi Türbesi’nin puşidesi için enstitüdeki bayan ustalar ve öğretmenler, İnegöl’de ahşap oymacılığı dersi de aldı. Örtünün hattatlığını ise İstanbul’un yeni simgelerinden Çamlıca Mescidi’nin de sınırlarını yazan hattat Hüseyin Kutlu yapıyor.
Öğreticiler, uyguladıkları ve yeni keşfettikleri teknikleri ise öteki olgunlaşma enstitüleri ile paylaşıyor.
“Ciddi sabır isteyen bir iş”
Enstitü müdürü Nilüfer Karakoç, AA muhabirine, yıllardır Bursa’daki padişah türbelerine sanduka örtüsü işlediklerini söyledi.
Orhan Gazi, Yıldırım Bayezid ve 1. Murad türbelerinin akabinde Osman Gazi’nin türbe örtüsünü işlemeye başladıklarını belirten Karakoç, “Bu türbe örtüsünü ‘ustalık eserimiz’ olarak isimlendiriyoruz. Öbür türbe örtülerinden edindiğimiz deneyimin yanında bunu bu türlü adlandırmamızın sebebi, teknik olarak başkalarından çok daha farklı ve ayrıntılı bir teknikte olması.” dedi.
Aslına uygun, büsbütün doğal yol ve materyallerle çalışmaya devam ettiklerini lisana getiren Karakoç, şöyle konuştu:
“Ecdadımıza, ceddimize olan borcumuzu bu manada yapabilmenin gururunu, memnunluğunu arkadaşlarımızla birlikte taşıyarak çalışmalarımıza devam ediyoruz. Bu iş maneviyatla yapılacak bir iş. Önemli sabır isteyen bu işi o maneviyata taşımadığınız sürece aslında yapamazsınız. Yaklaşık 100-150 yıl türbenin üstünde kalan bu puşideden sonra bizim yapacağımız puşidenin 150-200 yıl yaşayacak olması, okulumuzun geleceğe olan imzası.”
Örtü işlemeye 2009’da başlayan takımdaki isimler hiç değişmedi
Osmanlı sarayına dayanan “Maraş işi” tekniğini kullandıklarını bildiren Sencar, “Türbe örtülerindeki işlerimizi birebir eski yordamların aynısıyla yapıyoruz. Kullanılan yapıştırıcılar hayvansal ve bitkiseldir. Kullanılan kumaşlar özel dokunuyor, ipler özel hazırlanıyor. Tozla, nemle baş edebilmesi için özel üretilmiş eserler. Teknik olarak da motamot sarayda 200 yıl evvel uygulananları mümkün olduğunca yapmaya çalışıyoruz.” sözlerini kullandı.
Sencar, 2009’da misyona başlayan 8 kişilik takımın hiç değişmediğini, bu sayede çok kıymetli tecrübe kazandıklarını aktardı.
Puşide üretimine ait bilgi veren Sencar, şunları kaydetti:
“Özel hamur kağıtlara evvel desenlerimizi hazırlıyoruz. Bu tekniğin çok eski vakitlere dayanan gereçleri vardır; möhlikesi, bizi, kullanılan tezgahları var. Yeni hiçbir materyal kullanmıyoruz. Desenler kesilip çıkarıldıktan sonra her birinin numuneleri belirleniyor, kaç kattan oluşuyorsa, bunlar şayet türbenin üstünde özgün örtüsü varsa onun üzerindeki ölçülere nazaran çalışılıyor. Osman Gazi Türbesi’nde ahşap oymacılığı tekniği var, türbe örtüsünü gümüşle işliyoruz. Yazıları hattat Hüseyin Kutlu yazıyor. İşlemelerimiz, örtülerimiz bütün dünyaya Türk’ün aslına, mirasına hala ne kadar sahip çıkan kuşaklar yetiştiğini gösteriyor.”
Kaynak: Anadolu Ajansı / İsmail Özdemir
Haberler.com
