Akciğerlerde tutuluma yol açarak teneffüs yetmezliği, nefes darlığı ve zatürreye sebep olan koronavirüsün ziyanlı tesirlerini pulmoner rehabilitasyon ile gidermenin mümkün olduğunu söyleyen Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Salih Baran, “Kovid-19 enfeksiyonu geçirmiş hastaların kalp, teneffüs ve fizikî işlevlerini tam manasıyla geri kazanmaları için pulmoner rehabilitasyon (PR) uygulanmalıdır” dedi.
Kovid-19 hastalarının büyük bir kısmı hastalıklarını aseptomatik, hafif yahut komplikasyonsuz formda geçirirken, kimileri ise oksijen takviyesine ihtiyaç duyabilecek, hastaneye yatış yapabilecek ve hatta ağır bakım ünitesine alınmasını gerektirecek kadar önemli sorunlarla karşılaşabiliyor.
İstinye Üniversite Hastanesi Medical Park Gaziosmanpaşa’dan Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Salih Baran, Kovid-19’u atlatan lakin teneffüs kahrı yaşayan ya da akciğerleri hasar gören hastaların pek birçoklarının olağan hayatlarına rahat bir formda dönebilmeleri için ‘pulmoner rehabilitasyon’ uygulanmasının tedavide kıymetli bir rahatlık sağladığını söyledi.
UZUN PERİYODİK AĞIR BAKIM AKCİĞER VE KALBİ YORUYOR
Kovid-19 hastalığında Dünya Sıhhat Örgütü’nün klinik sınıflamasına nazaran bilhassa 2-4’üncü evrelerinde teneffüs sisteminin değerli ölçüde etkilendiğini işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Baran, “Bu hastalığın uzun devir sonuçlarında ne ölçüde hasar yahut sekel bırakacağı şimdi bilinmemektedir. Lakin hastaların tedavisinde multidisipliner ve bütüncül yaklaşım uygulanması gerekir. Bilhassa uzun mühlet ağır bakımda kalan hastaların kas kuvvetinde azalma, yürüme ve istikrar işlevlerinde bozulma, akciğer ve kalp kapasitesinde önemli azalma meydana gelmektedir. Bu nedenle Kovid-19 enfeksiyonu geçirmiş hastaların kalp, teneffüs ve fizikî işlevlerini tam manasıyla geri kazanmaları için pulmoner rehabilitasyon (PR) uygulanmalıdır” diye konuştu.
ENFEKSİYONUN ŞİDDETİNE NAZARAN REHABİLİTASYON DEĞİŞİYOR
Pulmoner rehabilitasyonun hastanın ayrıntılı değerlendirilmesinden sonra hastaya mahsus planlanan eğitim, idman ve davranış değişiklerini kapsayan, lakin bunlarla sonlu olmayan kronik teneffüs sistem hastalığı olan bireylerin fizikî ve ruhsal durumlarını da iyileştirmeyi kapsayan teşebbüslerin tümü olarak tanımlandığını vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Baran, olguların enfeksiyonu hafif, orta, ağır geçirip geçirmedikleriyle alakalı olarak pulmoner rehabilitasyonun içeriğinin de değiştiğini kaydetti.
TENEFFÜS TEKNİKLERİYLE NEFES DARLIĞI GİDERİLİYOR
Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Salih Baran, genel olarak rehabilitasyonun emellerini ise şöyle sıraladı:
“Pozisyonlama, mobilizasyon (hareket yeteneği kazandırma), aktif öksürük ve öteki salgı drenaj prosedürleri ile salgı birikimini önleyerek teneffüs yollarını açık tutmak. Teneffüs kaslarının olağan bir konum ve işlevde olmasını sağlamak. Uygun eğitim ile teneffüs sırasında teneffüs işini/yükünü ve güç tüketimini azaltmak. Uygun teneffüs teknikleri uygulanarak teneffüs vazifesini düzeltmek ve hava yakalanmasını azaltarak teneffüs suratını azaltmak. Hastaya mahsus idmanlarla göğüs kafesi hareketliğinin azalmasını ve/veya oluşabilecek form bozukluklarını önlemek yahut düzeltmek. Nefes darlığını azaltmak, gevşemeyi sağlamak. İşlev kaybını ve hayat kalitesini düzeltmek. Ağır bakım hastalarında ise eklem hareketlerinin devamlılığının sağlanması ve bası yarası üzere immobilizasyona bağlı komplikasyonların önlenmesi.”
TEDAVİ PLANLAMASI HASTAYA MAHSUS YAPILMALI
Pulmoner Rehabilitasyon (PR) planlanması yapılırken kesinlikle uzman tabibin görüşünün alınması gerektiğinin altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Baran, rehabilitasyon uygulamaları sırasında özelikle de hastalığın akut devrinde hastanın tıbbi bulgularında bozulma olabileceği göz önünde bulundurularak hastayı takip eden primer tabip ile yakın temasta bulunulması ve hastaya mahsus programların planlanması gerektiğine dikkat çekti.
NİZAMLI UYKU VE KONUT İDMANLARI KIYMETLİ
Hastanın bulaştırıcılığı ortadan kalktıktan ve tıbbi açıdan stabil olduktan sonra Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon kliniklerinde şahsa has rehabilitasyon programlarının düzenlemesi ve sürdürülmesinin değer arz ettiğini vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Salih Baran, “Herhangi bir klinik bulgusu olmayan (aseptomatik) hastalara genel sıhhat tekliflerinde bulunulmalı, tıpkı vakitte sağlıklı beslenme, sigaranın bırakılması, tertipli uyku ve mesken kurallarında fizikî aktivite kısıtlanmasından kaynaklı aksilikleri önlemek için konut antrenman programları önerilmelidir” dedi.
1 HAFTALIK YATAK İSTİRAHATİNDE YÜZDE 20 KAS KAYBI OLABİLİR
Koronavirüs hastalarında uzun mühlet hareketsiz ve karantinada kalma üzere uygulamalar nedeniyle fizikî aktivitenin ileri seviyede kısıtlanmasının fizikî kapasitelerinin besbelli olarak azalmasına sebep olduğunu kelamlarına ekleyen Dr. Öğr. Üyesi Baran, şu ihtarlarda bulundu:
“Ülkemizde koronavirüs hastaları, hastalık bulgularına nazaran ya konutta ya da hastane kaidelerinde izole bir biçimde bu süreci geçirmektedir. Lakin unutmamak gerekir ki, yalnızca bir haftalık yatak istirahati bile bireyde yaklaşık yüzde 20 oranında önemli kas kaybına neden olabilir. Bu nedenle genel durumu iyi olup izolasyon/karantina uygulanan hastaların bu devirde hareketsiz kalmaması değerlidir. Birebir vakitte bu süreçte öncelikle eklemlerde hareket kısıtlığının önlenebilmesi için eklem hareket açıklığı (EHA) ve germe antrenmanlarına başlanmalıdır. Bununla birlikte hastanın durumuna nazaran kas kuvvetini ve dayanıklılığını artıracak antrenmanlar de tedavi planlanmasında yer almalıdır.”
Kaynak: Demirören Haber Ajansı
Haberler.com
