Dünya Parkinson Hastalığı Günü’nde hastalıkla ilgili yeni bilgiler paylaşan Sakarya Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi Nöroloji Anabilim Kolu Doç. Dr. Yeşim Güzey Aras; Türkiye’de 150-200 bin civarında, dünyada ise 10 milyondan fazla Parkinson hastası olduğunu ve 2030 yılına kadar hasta sayısının 30 milyona ulaşacağını söyledi.
Parkinson’un, hareket bozuklukları polikliniğine müracaat nedeni olan hastalıklar ortasında birinci sırada yer aldığını belirten Doç. Dr. Yeşim Güzey Aras; beyin hücrelerindeki hasarı büsbütün onaracak kesin bir tedavinin şimdi bulunmadığını fakat hastalık belirtilerinin yanlışsız tedaviyle kıymetli ölçüde azaltılabildiğini söz etti.
Hastalık, bulgular çıkmadan 20 yıl evvel başlıyor
Hareket bozukluğu hastalıkları, beyin hücrelerinin birbirleriyle haberleşmesini sağlayan dopamin isimli maddeyi üreten bölgenin hasarlanması ile giden ilerleyici bir hastalık kümesidir. Dopamin beyinde hareketlerin denetiminden, ahenginden ve akıcılığından sorumludur. Dopamin üreten hücrelerin %70-80 kadarı hasarlandığında hastalık belirtileri ortaya çıkar. Parkinson hastalığı da Alzheimer hastalığından sonra en sık görülen nörodejeneratif (beyin hücrelerinde kayıpla giden) ilerleyici bir hastalıktır. Aslında nörodejenerasyon, parkinson bulguları ortaya çıkmasından 20 yıl evvel başlar. Hastalığın birinci bulguları dinlenme halinde ortaya çıkan sıklıkla el parmaklarında görülen titreme, hareketlerde yavaşlama, yatakta dönememe, yüz tabirinde donuklaşma, el yazısında bozulmadır.
Parkinson’un üç evresi var
Hastalık, klinik bulgulara nazaran hafif, orta ve ileri olmak üzere üç evreye ayrılıyor. Hafif evrede hasta tam bağımsızdır günlük işlerini ve özbakımını diğerinin yardımına gereksinim duymadan gerçekleştirebilir. Orta evrede hastalar kimi günlük ömür aktivitelerinde (alışveriş, konut işi, paklık gibi) ve özbakım (traş olmak, banyo etmek) hünerlerinde yardıma muhtaçlık duyar. İleri evrede ise hasta neredeyse tüm günlük hayat aktiviteleri ve özbakım hünerlerinde yardıma muhtaçlık duyar. Ayrıyeten bu evrede Parkinson hastalığı bulgularına ek olarak demans (unutkanlık), hayaller görme (halüsinasyon) eşlik edebilir.
Her titreme Parkinson değildir
Sağlıklı insanlarda da gerilime bağlı olarak ellerde, bacaklarda süreksiz titremeler olabilir. Bunun dışında troid bezi fazla çalışanlarda, önemli karaciğer rahatsızlıklarında ve birtakım ilaçların kullanımı sırasında titreme ortaya çıkabilir. Bu nedenle her titreme Parkinson değildir. Parkinsonda görülen titremenin başkalarından farkı, hareket halinde değil dinlenme halinde ortaya çıkmasıdır. Parkinson hastalığına mahsus titreme hastaların %50-75’inde hastalığın birinci bulgusu olarak ortaya çıkabilir, fakat %25-30 hastada titreme hastalık seyri boyunca görülmeyebilir. Teşhisi katılaştıracak olan, hasta ve yakınlarından alınan detaylı hikaye ve hareket bozuklukları konusunda özelleşmiş bir doktor tarafından yapılacak nörolojik muayenedir.
Aygıt takviyeli tedaviler ülkemizde yayın bir formda uygulanıyor
Beyin pili, göbekten iğne, mideye tüp takma üzere aygıt dayanaklı tedaviler ülkemizde de yaygın bir formda uygulanıyor. Bu tedaviler, ileri evrede görülen belirtilere büyük ölçüde yarar sağlıyor. Örneğin Sakarya Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi’nde uyguladığımız, halk ortasında mideye tüp tedavisi olarak bilinen Duodopa prosedüründe, mideye yerleştirilen ve ucu ince bağırsağa gönderilen bir tüp aracılığı ile hastaya daima infüzyon formunda ilaç veriliyor. Böylelikle, ilaç ve besin etkileşimleri önleniyor, ilacın beyne süratle ulaşması sağlanıyor. Yakın gelecekte kullanılabilecek yeni ilaçlara ilişkin çalışmalar da sürüyor. Ayrıyeten gen tedavisi, kök hücre nakli, aşı üzere deneysel çalışmalar da devam ediyor.
Bu hastalıklar Parkinson habercisi olabilir
Kabızlık, depresyon, koku duyusunda azalma ya da koku alamama, uyku sırasında hareketlilik ve REM uykusundayken konuşma, görme sorunları, omuz ağrısı üzere belirtiler Parkinson hastalığı habercisi olarak kabul edilebilir. Parkinson hastalığı dışında benzeri bulgu ve belirtilerle karşımıza çıkabilen ve Parkinsonizm diye isimlendirilen Multisistem Atrofi, Lewy Cisimcikli Demans, Kortikobazal Dejenerasyon üzere birkaç farklı hastalık da bulunmaktadır. Bu hastalıklar başlangıçta Parkinson hastalığında görülen tüm bulguları taklit etseler de yıllar içerisinde farklı belirtilerin tabloya eklenmesi ile tanınırlar. Lakin erken evrede bu hastalıkları Parkinson hastalığından klinik muayene, laboratuvar ve görüntüleme yolları ile ayırt etmek mümkün değildir.
Parkinson hastaları baklaya dikkat etmeli
Baklanın yeşil kabukları ve yaprakları Levodopa unsuru içeriyor. Parkinson tedavisinde kullandığımız Levodopa preparatı ile birlikte baklanın kabukları yahut yaprakları yenilirse ilacın aktifliği artıyor ve beyinde gereğinden fazla dopamin salınımı yaşanıyor. Bu da hastada yüz, boyun ya da uzuvlarda istem dışı oynamalara neden oluyor.
Haberler.com
