Koronavirüsle gayret kapsamında geçen yılın Mart ayından bu yana çeşitli yasaklarla karşılaşan 65 yaş üstü yurttaşlar, 14 Nisan‘da devreye giren kısmi kapanma kararı kapsamında yeni kısıtlamalarla karşı karşıya kaldı.
Buna nazaran 65 yaş üstü yurttaşlar, yalnızca hafta içi 10.00 ila 14.00 saatleri ortasında sokağa çıkabilecek.
Ayrıyeten 65 yaş üstü yurttaşların hafta içi yahut hafta sonu ayrımı olmaksınız kent içi toplu ulaşım araçlarını kullanmalarına da müsaade verilmeyecek.
Bu durum kamuoyunda, “Yaşlıların büyük bir kısmı aşılandığı halde onlara yeni kısıtlama getirilmesi gerçek mu?” tartışmasını doğurdu.
Ortalarında bilim insanlarının olduğu kimi bölümler bu kısıtlamaları yanlış bulurken kimileri ise bunların yaşlıları korumak için gerekli olduğunu savunuyor.
Aşılanmış olmak, kısıtlama gerekliliğini ortadan kaldırıyor mu?
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, 13 Nisan’daki Sıhhat Bakanlığı Bilim Konseyi toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, 65 yaş üstü yurttaşların yüzde 76.4’ünün aşılandığını söyledi.
Uzmanlara nazaran 65 yaş üstü bir kişinin aşılanmış olması, bugünkü şartlarda onu, salgına karşı büsbütün korunaklı hale getirmeyebilir.
BBC Türkçe‘ye konuşan 65+ Yaşlı Hakları Derneği Lideri Dr. Gülüstün Salur bu durumu, “Birincisi biz, aşılamaya geç başladık. İkincisi de mutantların hepsine karşı tesirli olmayabilecek bir aşıyı kullanıyoruz. ‘Yaşlılar aşılandı o vakit onları neden kapatıyorsunuz?’ tartışması, tıbben yüzde 100 ardında durabileceğimiz bir tartışma değil” kelamlarıyla kıymetlendiriyor.
Nöroloji uzmanı olan Dr. Salur, bu durumla ilgili kendi hastaları üzerinden de örnek veriyor:
“Benim yaşlı hastalarımın aşılanmaları bir yıl içinde tamamlandı. Antikor aktifliği yeni yeni başladı. Hem yaşlılarda hem de sıhhat çalışanlarında aşılı olup hastalanan şahıslar de görüyoruz. Yeniden de aşının eskiye nazaran daha gözetici olduğunu, hastane yatışlarını azalttığını düşünüyoruz ancak bu sayılar Türkiye’de halk sağlıkçıları tarafından pahalandırılacak noktaya gelmedi. Bunlar biraz süratli müşahedeler.”
BBC Türkçe‘ye konuşan bir öteki isim, geçmişte bir müddet Sıhhat Bakanlığı Bilim Heyeti üyeliği de yapmış olan, Başşehir Üniversitesi Ankara Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Füsun Eyüboğlu da, yaşlıların korunmasına hala özel kıymet gösterilmesi gerektiği kanısında:
“Evet, 65 yaş üstünün büyük kısmı aşılı ve hastalığın sık görüldüğü yaş kümesi, daha geç yaşlara indi. Ağır bakımda yatan 65 yaş üzeri hasta oranı da azaldı lakin bu kesim hala ağır bakım yatışlarının manalı bir kısmını oluşturuyor.
“Belli bir yaşın üzerindekilerin, eşlik eden öbür hastalıkları olduğu için de korunmaları lazım. Öte yandan şu andaki aşı, İngiliz varyantna karşı oldukaça tesirli lakin 65 yaş üstündekiler öteki varyantlarla da karşılaşabilirler. Hele de eşlik eden diğer hastalıkları varsa o vakit onların bu yeni enfeksiyonla başetmeleri daha da güç olabilir.”
Son kısıtlama kararları yerinde mi?
Pekala son alınan kararlar, bu tıbbi bilgiler ve telaşlar açısıdan bakılırsa 65 yaş üstünü korumak için yerinde kararlar mı?
Prof. Dr. Füsun Eyüboğlu, saat kısıtlaması kararına olumlu bakmayanlardan:
“Yaşlılar esasen günlük hayatlarında denetimliler, dikkatliler. En azından benim Ankara için müşahedem bu istikamette. Türkiye’nin geneli içinse bir şey söyleyemem.
“Bu şahıslar aşı olmuşlarsa, kurallara da dikkat edecek olgunlukta ve akılda beşerler olduklarından; maskelerine ve aralarına dikkat ederek dışarı çıkmalarına mahzur bir durum yok diye düşünüyorum.
“70 yaş üstünü düşünürseniz; onlar esasen hava almak için vesaire için dışarı çıkacak. İşyeri olanların zati gidip çalışmalarına müsaade var. O vakit başka kalanlar da aşılarını da oldukları için bir tek maske ve aralığa dikkat ederek günlük işlerini yapmak için dışarı çıkabilirler. Fakat buradan şu anlaşılmasın; bütün günlerini dışarıda geçirsinler manasında söylemiyorum.”
Prof. Dr. Eyüboğlu, toplu taşıma kısıtlamasına ise olumlu yaklaşıyor ve bunu, “Ben ona katılıyorum zira toplu taşımada hiçbir formda yoğunluğun azaltılmadığını duyuyorum” diyerek açıkladıktan sonra “Tamam, toplu taşıma kullanmasınlar lakin yürüme uzaklığında olan yerlere gidebilirler” diye ekleme yapıyor.
Yaşlılar için hangi kararlar, nasıl alınmalı?
BBC Türkçe‘nin kısıtlama kararıyla ilgili görüştüğü, 65 yaş üzeri iki emekli, “bu süreçte kendilerinin günah keçisi üzere görüldüğünü, gençler tarafından da gündelik hayatta kendilerine hatalı üzere davranıldığını” söylüyor.
65+ Yaşlı Hakları Derneği Lideri Dr. Salur, yaşa dayalı kararların, bu kesimde dışlanmışlık hissi yarattığını belirtiyor.
Bunu açarken, öncelikle, yaşlıların birinci aşılanan grupta yer almasının çok değerli olduğunu hatırlatıyor Dr. Salur:
“Sağlık çalışanlarıyla birlikte birinci olarak yaşlılar aşılandı. Bizim sıhhat idaremizin bir samimiyetiydi bu. Yaşlılara kısıtlama geldi fakat birinci aşılama da yaşlılara yapıldı. Sahiden niyet bir müdafaa niyeti üzere görünüyor”.
Bunları dedikten sonra “Ama” deyip cümlesini bağlıyor Dr. Salur:
“Yaşlılar kendi kararlarını veremeyecek, kendilerini koruyamayacak insanlarmış üzere davranmanın yanlış olduğunu görüyoruz.”
“Biz dernek olarak ‘Bu kuralları dinlemeyelim’ deyip, elimize bayrakları alıp bütün yaşlıları sokağa çağırmıyoruz zira bilimsel gerçekler var” diyen Dr. Salur lakin mevzuya “insan hakları ve yaş ayrımcılığı üzerinden bakılmasını” öneriyor ve son kısıtlamaları da yeniden bu bağlamda kıymetlendiriyor.
Dr. Salur’a nazaran son devirde yaşlılar çok yıpranmış durumda:
“Kısıtlamalar, ‘biz yaşlıyız, bizi gözden çıkardılar’ duygusu yaratmamalı. Burada başından beri yaşlılara, ‘Siz meskende oturun, kimsenin de ayağına dolanmayın’ muamalesi yapılır üzere bir şey oldu. Lakin iş, onların konutta oturmasıyla bitmedi.
“Yaşlılar yıprandılar. Onlar ismine karar alınırken onlara fikir sorulmaması ve gerçek gereksinimlerinin görmezden gelinmesi hissini yaşıyorlar. Bir kısmı zati iktisadın ve hayatın çok içinde. Olmayanların bile bu mantığını anlaması güç. Kısıtlamalarla nasıl başedeceklerini bilmedikleri için hayata küsüyorlar. Yaşlıların fizikî ve ruhsal meseleleri çok arttı.”
Son kısıtlamalarla ilgili örnek veren Dr. Salur, “Diyorsunuz ki ’65 yaş üstü otobüse binmesin’. Kaç tane hastam, ‘Taksi de beni almadı, gelemedim, kaçak motora bindim vs’ diyor. Artık doktora giden bir 65 yaş üstünün ki en çok onlara gidiyor doktora, İstanbul üzere bir kentte toplu taşıma kullanamama lüksü var mı?” sorgulamasını yapıyor.
Dr. Salur, “çözümün yaş ayrımcılığı yaratmayacak, bütün faktörleri gözeten, farklı gereksinimlere yanıt verecek kararlarda olduğunu” savunuyor:
“Biz dernek olarak evet önlemden yanayız fakat yalnızca yaş ayrımcılığıyla bu mevzuya yaklaşılmasının yanlış olduğunu, yaşlıların artık çok hırpalandıklarını, onların konuta kapanmamaları gerektiğini savunuyoruz.
“Şu iki haftalık yarım kapanmayla bunun çözülmeyeceğini hepimiz görüyoruz. Burada kararları alanların bu türlü yekten değil, değişik insani gereksinimleri ve hayatı sürdürmeyi karşılayacak düzenlemeler yapmaları gerekiyor. Kapanacaksak da daima birlikte daha kısa müddet kapanalım. İngiltere’de bu yapıldı ki o kadar katı kurallar da konmadı. Dünyanın hiçbir yerinde yaşa mahsus kısıtlamalar yapılmadı. Yapmaya çalışanlar oldu; iki Avrupa ülkesinde yapılmak istendi fakat bunlar kendi anayasa mahkemelerinden döndü zira insan haklarına ters bulundu.”
Dr. Salur son olarak, Bilim Şurası’na bu biçim tavsiyelerde bulnabilecek toplumsal bilimcilerin de alınması teklifinde bulunuyor.
Haberler.com
