Bilecik’te antik periyotta kayaların oyulmasıyla inşa edildiği ve Cumhuriyet’in birinci yıllarına kadar kullanıldığı belirlenen su yolu, kalıntılarıyla varlığını sürdürüyor.
Selöz köyü civarındaki Kalderek Deresi’nden çıkan “Beylik Suyu”nun kent merkezine taşındığı havza, kayalardaki oymalar, bent ve kemerleriyle dikkati çekiyor.
Kentte 19. yüzyılda değerli bir geçim kaynağı olan koza işletmelerinde ipek işlemede de yararlanılan kaynağın 1925 yılında döküm borularla taşınmaya başlanmasıyla antik su yolu fonksiyonunu yitirdi.
Bilecik Pir Edebali Üniversitesi (BŞEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Refik Arıkan, AA muhabirine, Selöz köyünün kent merkezine 5 kilometre uzaklıkta bulunduğunu söyledi.
Kalderek Deresi’nden sağlanan içme suyunun antik devirde kayaların oyulması suretiyle kent merkezine taşındığını tespit ettiklerini belirten Arıkan, şöyle konuştu:
“Burada Angelakoma isimli büyük bir antik kentten bahsediyoruz. Muhtemelen su kaynağı bu antik kente aitti. Sarnıçlar vasıtasıyla su çıkarılıyordu. Bölgede kurulan değirmenlerde atların sulanması da bu su bentleriyle yapılmaktaydı. Büsbütün insan gücüne dayanan, makineleşmenin olmadığı o yıllarda, kayaları tıraşlamak ve içine bir su kanalı açmak sahiden çok sıkıntı olmalı. Bu bize şunu hatırlatmalı; su, kolay elde ettiğimiz bir şey değil ve bugün de çok kolay tüketmemeliyiz. Antik çağlardan gelen gelenek günümüze kadar da devam etmiş. Burada 1925 yılında döşenmiş dökme borularla kente çağdaş devirde de su taşındığını görüyoruz.”
Arıkan, bölgedeki kalıntı ve yapıların, suyun ne kadar pahalı olduğunu gösterdiğini vurguladı.
“Kente taşınan su, ipek üretimi ve işlemeciliğinde de kullanıldı”
Bilecik’in, Osmanlı periyodunda halkın geçim kaynaklarından ipek üretimi ve işlemeciliğinin en kıymetli merkezlerinden bir olduğunu lisana getiren Arıkan, “Bilecik’te koza tesisi var. Tesiste çok su lazımdı ve bu Beylik Suyu tıpkı vakitte o tesisinin işlemesi için de kullanıldı. Geçmişten günümüze kadar ulaşan bir kullanım alanı vardı suyun. Teraziyle getirilen su, kemerle karşıya geçirilmiş ve su kemerinin ne kadar eski olduğunu fosilleşmiş ağaçlardan, Roma harcından yapıldığını anlayabiliyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Arıkan, Beylik Suyu Havzası’nda değerli mimari yapıların bulunduğunu aktardı.
Bilhassa Kalderek Deresi üzerinde bulunan iki gözlü sivri kemerin dikkati çektiğine değinen Arıkan, “Bu kemerin, antik su kemerlerinden işleyiş bakımından da farklı olduğu görülmektedir. Üzerinde iki su yolunun olması ve ortasında da tarlalara giden insanların geçebilmesi için patika yol döşenmesi bu farklılıklardandır.” dedi.
Doç. Dr. Arıkan, suyun tüm medeniyetler için gerekli ve kıymetli olduğunu belirtti.
Eski medeniyetlerin suyu elde etmek için büyük uğraşlar harcadığına işaret eden Arıkan, “Bugün konutumuzda açtığımız musluktan su geldiğinde çok çarçabuk bunu tüketiyoruz fakat eski periyotlarda, antik devirlerde insanların suya ulaşması bu kadar kolay değildi.” tabirini kullandı.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Muhsin Arslan
Haberler.com
