Lübnan’ın başşehri Beyrut‘ta liman bölgesinde meydana gelen şiddetli patlama nedeniyle 135 kişi hayatını kaybetti, 5 binden fazla yaralı var. Patlama nedeniyle 300 binden fazla insan evsiz kalırken, birçok iş yeri de hasar gördü. Tüm bu gelişmelerin akabinde akıllara, “Lübnan’ı en büyük limanının tahrip olması sonrası neler bekliyor?” sorusu geldi. Neredeyse büsbütün tahrip olan Beyrut Limanı, bölge ülkeler için ticaret ve ulaşımın en işlek noktalarından birisi haline gelmişti.
“İÇ SAVAŞTAN BU YANA EN BÜYÜK KRİZ YAŞANIYOR”
Beyrut’ta meydana gelen devasa patlamayla sarsılan Lübnan, geçen yıl Ekim ayında ağırlaşan ekonomik darboğazın sonuçlarını şimdi atlatabilmiş değil. Ekonomik kriz siyasi belirsizliğe, haftalar süren protestolara ve başbakan değişikliğine de taban hazırlamıştı.
Lübnan Sterlini’nin Amerikan Doları karşısında daima kıymet kaybetmesi ve dövizin karaborsada çok yüksek fiyata satılması, ekonomik krizi ve protestoları 2019’un son çeyreğinde derinleştirdi. Lübnan iktisadının, 1975-1990 yıllarındaki iç savaştan bu yana en büyük krizi yaşadığı değerlendirmeleri yapıldı. Ülkenin kamu borcu, 2020 yılının birinci çeyreğinde 92 milyar doları aştı. Lübnan, tarihi boyunca birinci defa dış borcunu ödeyemedi.
Lübnan hükümeti, 10 milyar dolar kredi almak için Memleketler arası Para Fonu (IMF) ile müzakerelere başladığını açıklasa da müzakere sürecinin önünde ülkedeki siyasi yapıdan kaynaklanan birçok mani mevcut. Farklı din ve mezheplere dayalı siyasi bölünmelerin gölgesindeki Lübnan’da ekonomik ıslahatlar tepkiyi de beraberinde getiriyor.
haberler.com/haber/2020/08/05/beyrut-ta-patlama-lubnan-i-en-buyuk-limaninin-2-13481610_o.jpg”>
AKSIYONLAR DİNMEDİ
Ülkeyi saran protesto dalgası da ekonomik krizin belirginleştiği Ekim aylarından itibaren yükseldi ve eski Başbakan Saad el-Hariri’yi 29 Ekim 2019’da koltuğundan etti.
Reaksiyonların odağında, hükümetin temel hizmetleri dahi sunamıyor olması, elektrik kesintileri, içme suyuna erişimdeki zorluklar, sıhhat sistemindeki eksiklikler vardı. Ülkenin batısındaki dağlarda çıkan yangınlara müdahalede yaşanan eksiklikler de hükümetin temel işlevlerini yerine getiremediği yorumlarına destek oldu.
Yaklaşık 6 milyon 850 bin nüfuslu ülkede halkın yarıya yakını yoksulluk sonunun altında yaşıyor. Koronavirüs salgının tesirleri, ülkedeki yoksulluğu daha da artırıyor. İş yerlerinin birçok çalışanını işten çıkarması ya da fiyatsız müsaadeye göndermesi, işsizlik dalgasını büyüttü. Lübnan Sterlini’nin resmi kıymeti ile kara borsa pahası ortasındaki fark bu devirde daha da açıldı.
Toplumdaki fay çizgisini harekete geçiren bu problemlerin çözülememesi, Ekim ayında başlayan protestoların 2020 başlarında da sürmesine neden oldu. Koronavirüs salgının yan tesiri, sokak hareketlerinin bir müddetliğine askıya alınması oldu fakat alttan alta derinleşen işsizlik ve yoksulluk, hareketlere verilen ortanın kısa sürmesini beraberinde getirdi.
Salgın nedeniyle konutlarına çekilen Lübnanlılar toplumsal ağlarda örgütlenmeye devam etti. Ekonomik ve siyasi ıslahat talepleri Nisan ayında yine sokaklarda dillendirilmeye başladı.
21 Nisan tarihinde meclis toplantısının yapıldığı yerin önünde geniş iştirakli bir protesto düzenlendi ve aksiyonlar öbür kentlere yayıldı. Bankacılık sistemine dönük yansılar nedeniyle bankamatikler amaç alındı. Şovlara askerin müdahalesi sonucu bir protestocunun hayatını yitirmesi, gerginliği bir üst düzeye taşıdı.
haberler.com/haber/2020/08/05/beyrut-ta-patlama-lubnan-i-en-buyuk-limaninin-3-13481610_o.jpg”>
BESIN KRİZİ KAPIDA
Lübnan ekonomisindeki darboğaz, temel gereksinimlerin topluma sunulmasının önünde de yeni mahzurlar çıkarıyor. Koronavirüs salgını nedeniyle uygulanan kısıtlamaların Mayıs ayında hafifletilmesinin akabinde, besin fiyatlarında yüzde 100’e varan artışlar yaşandı. Ocak ayında misyona gelen Başbakan Hassan Diab, ülkenin bir besin krizinin eşiğinde olduğunu açıklayarak, yakında ekmek bulmanın bile güç olabileceği ihtarını yaptı.
PATLAMASI AMBARLARI VURDU
Başşehri Beyrut’un limanında meydana gelen patlama, tüm bu ekonomik ve siyasi tansiyonların gölgesinde Lübnan’ın toparlanmasını zorlaştıran bir tesire neden olabilir.
Doğu Akdeniz’deki en büyük ve en ağır limanlar ortasındaki Beyrut Limanı, patlama nedeniyle neredeyse büsbütün tahrip oldu. 1990’da iç savaşın sona ermesiyle genişletilen liman, Lübnan ve bölge ülkeleri için ticaretin ve ulaşımın en işlek kapılarından birisi haline gelmişti.
İngiltere merkezli milletlerarası yardım kuruluşu Save the Children’ın (Çocukları Koruyun) Lübnan yöneticisi Jad Sakr, “Patlama, ekonomik zorlukların ve koronavirüs salgınının tesirlerini halihazırda yaşayan toplulukları en makus vakitte vurdu. Besin, tahıl ve yakıtın ithal edildiği Beyrut’un temel limanı büsbütün ziyan gördü. Aileler temel gereksinimlerin yoksunluğunu kısa vakitte hissedecekler” tabirlerini kullandı. Lübnan besin gereksinimlerinin yüzde 80’ini ithal ediyor. Mahallî kaynaklar, ülkedeki stratejik buğday ve tahıl ambarlarının da ziyan gören bölgede bulunduğunu belirterek, ekmek krizinin kapıda olduğunu belirtiyor.
Mena Commodities isimli lojistik şirketine nazaran, ülkenin tahıl stoklarının yüzde 85’i limanın bulunduğu bölgede koruma ediliyor. Lübnan Iktisat ve Ticaret Bakanlığı, patlamada tahrip olmayan buğday stokları bulunsa bile bunların patlamada ortaya çıkan kimyasallar nedeniyle tüketilmeye müsait olmayacağını açıkladı.
Haberler.com
