Tüm dünyada koronavirüs olay sayıları ve virüse bağlı vefatlar süratle artarken Fransız Ulusal Bilimler Araştırma Merkezi tarafından yapılan araştırma, dikkat çeken sonuçlar ortaya koydu. Araştırmada koronavirüs ve gibisi salgın hastalıkların biyoçeşitliliğin azalmasının bir sonucu olduğu kaydedilirken, ormansızlaşma ve tek çeşit bitkilerin ekildiği yerlerin ağır olduğu bölgelerde yeni salgınların görülme mümkünlüğünün daha yüksek olduğu aktarıldı.
HASTALIKLAR FİLTRELENMEDEN İNSANLARA GEÇİYOR
Frontiers in Veterinary Science’ta yayınlanan makalede, arazi kullanım değişikliğinin koronavirüs üzere zoonotik (hayvan kökenli)virüslerin ve sıtma üzere vektör kaynaklı hastalıkların ortaya çıkmasında kıymetli bir faktör olduğu açıklandı. Bununla birlikte araştırma, ticari ormanlarda sıklıkla olduğu üzere, az sayıda çeşide çok dar bir biçimde odaklanırsa, ağaç dikmenin bile mahallî insan toplulukları için sıhhat risklerini artırabileceğini ortaya koydu. Bu durumun nedeninin; hastalıkların sağlıklı, biyolojik çeşitlilik içeren bir ormandaki bir dizi yırtıcı hayvan tarafından filtrelenmesi ve engellenmesi olduğu söylendi. Biyoçeşitliliğin fazla olduğu ormanların yerinibir palmiye yağı plantasyonu, soya tarlaları yahut okaliptüs bahçeleri aldığında ise öteki çeşitlerin yok olması nedeniyle hastalıklar direkt fareler ve sivrisinekler aracılığıyla insanlara yayılıyor.
“ORMANLARIN SIHHAT ROLÜNE DEĞER VERMELİYİZ”
Araştırmanın muharrirlerinden Serge Morand, “Bu modelin ne kadar net olduğuna şaşırdım. Ormanların insan sıhhati, hayvan sıhhati ve etraf sağlığındaki rolüne daha fazla değer vermeliyiz. Bu çalışmadan alınan bildiri “ormanı unutma” şeklindedir” sözlerini kullandı. Bilim insanları çalışma kapsamındaDünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), Dünya Bankası, Besin ve Tarım Örgütü ve Gideon üzere memleketler arası kuruluşlardan alınan istatistikleri kullanarak dünyadaki orman örtüsü, tarlalar, nüfus ve hastalık eğilimleri ortasındaki ilişkiyi inceledi. 1990’dan 2016’ya kadar olan devirde, biyoçeşitlilik mahzurunu aşan 116 zoonotik (hayvan kökenli)hastalığın 3 bin 884 salgın başlattığıve çoğunlukla sivrisinekler, keneler yahut sinekler tarafından taşındığı ortaya konuldu.
ARAŞTIRMACILAR KAYGI DUYUYOR
Bununla birlikte araştırmacılar, bilhassa Amazon yağmur ormanlarının berbatlaşan etraf sıhhatinden tasa duyuyor. Brezilya Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro idaresinde, ülkede ormansızlaşma on yıldan fazla bir müddettir görülmeyen düzeylere yükseldi ve halk sıhhati sistemleri o kadar yanlış yönetildi ki, ülke şu anda dünyadaki en berbat Covid mevt oranına sahip. Morand, “Çevre bilimleri alanında çalışan herkes Brezilya’da biyolojik çeşitlilik, iklim ve halk sıhhatine ne olduğu konusunda kaygılı. Orada gerilim artıyor. Amazon, dünya ekosistemi için hiç de iyi olmayan iklim değişikliği nedeniyle bir devrilme noktasına yakın. Devrilme noktasına ulaşırsak kuraklık, yangınlar ve natürel ki hastalık açısından sonuçlar çok makûs olacak” dedi.
“YENİ SALIGN İÇİN RİSKLER ÇOK YÜKSEK”
Bilim insanlarının, bir sonraki salgın hastalıkların ortaya çıkacağına dair endişelendiği başka yerler ortasında ise Kongo havzası ve etrafındaki Afrika ülkeleri, güneydoğu Asya’daki yağmur ormanları, Çin, Avrupa ve ABD’deki monokültür(tek tip) ağaçlandırma projeleri yer alıyor. Araştırmacılar, “Sonuçlarımız, bulaşıcı hastalıkların salgınlarından sadece orman temizliğinin değil, tıpkı vakitte bilhassa tropikal bölge dışındaki ülkelerde tekrar ağaçlandırmanın da sorumlu olduğunu açıkça gösteriyor. Yeni salgınlar için riskler çok yüksek. Hazırlanmamız gerekiyor” dedi. Öbür taraftan araştırma, global olarak tarlaların süratle genişlediğini ve genel orman örtüsünün kademeli olarak azaldığını gösterdi. Müellifler, salgın hastalıklar ve arazi kullanımı değişikliği ortasındaki irtibatları vurgulayan ferdi olay çalışmalarına çok sayıda atıfta bulunarak argümanlarını destekledi.
ORMANSIZLAŞMA SALGINI RİSKİNİ ARTIRIYOR
Daha evvel, dünyanın farklı bölgelerindeki araştırmacılarda benzeri sonuçlara ulaştı. Brezilyalı bilim insanları ormansızlaşmanın sıtma salgını riskini artırdığını kanıtladı. Güneydoğu Asya’daki araştırmalarda ağaç kesmenin çeşitli hastalıklar için konak bir cins olansivrisinek Anopheles Darling’i desteklediğini gösterdi. Batı Afrika’da da Ebola’nın ortaya çıkışında ormansızlaşmanın bir neden olduğu gösterildi. Morand, çalışmanın yeni bir proje yapılmadan öncerisk-yarar tahliline hastalık risklerinin eklenmesi gerektiğini gösterdiğini tabir ederek, “Yeni plantasyonları yahut madenleri düşünürken halk sıhhati maliyetlerini hesaba katmalıyız. Zira evvel mahallî halk, sonra dünyadaki herkesten sorumluyuz. Covid-19’un ne kadar kısa müddette yayılabildiğini gördük” dedi.
Haberler.com
