Kurtuluş Savaşı periyodunda vatanı korumak uğruna nüfusunun kıymetli bir kısmını şehit veren Gaziantep, 8 Şubat 1921’de kente “Gazi” unvanı verilmesinin 100. yılını kutluyor.
Mondros Mütarekesi’nin 7. hususu münasebet gösterilerek 1918-1919 yıllarında evvel İngilizler tarafından işgal edilen Gaziantep, daha sonra Fransızlara bırakıldı.
Kentte büyük bir reaksiyonla karşılanan işgal nedeniyle halk, kendi ortasında örgütlendi. 5 Kasım 1919 Cuma günü Ermeni tercümanla kente inen bir Fransız subayının, Akyol Mescidi’nde asılı Türk bayrağını, Türk polisine zorla indirtmesi, Gaziantep’in kurtuluşunu ateşleyen bir öge olarak öne çıktı.
Özgürlüğü uğruna birbirine daha fazla kenetlenmeye başlayan Gaziantep halkının sabrını taşıran olay ise 21 Ocak 1920’de yaşandı.
Bugünkü İnönü Caddesi’nde, askeri fırın önünden 10 yaşındaki oğlu Mehmet Kamil ile geçen bir bayanın, sarhoş 2 Fransız askeri tarafından taciz edilip peçesi açılmak istendi. Bu sırada annesini korumak için taşla saldıran küçük Mehmet Kamil, Fransız askerleri tarafından süngülenerek şehit edildi.
Günümüzde “Şehit Kamil” olarak bilinen Mehmet Kamil’in şehit edilmesi, halk diriliş meşalesini yaktı.
Halkın çok sevdiği bir isim olan Şahin Bey’in 28 Mart 1920’de Kilis yolunda Fransızlara karşı direnişi sırasında şehit düşmesinin akabinde, kentin 27 mahallesine bir semt reisi tayin edildi.
Gaziantep halkı yapılan hazırlıkların akabinde 1 Nisan 1920’den, 7 Şubat 1921’e kadar Fransızlara karşı “Ölürsem şehit, kalırsam gazi olurum” diyerek direniş gösterdi.
Yaklaşık 10 ay 7 gün süren ve 6 bin 317 vatan evladının şehit verildiği uğraşta yapılan fedakarlıklara karşılık TBMM, kente 8 Şubat 1921’de “Gazi” unvanını verdi. Yüzlerce yıl “Ayıntap” olarak anılan kentin ismi “Gaziantep” olarak değişti.
Fransızlar Ankara Antlaşması’nın akabinde 25 Aralık 1921’de kenti boşaltmaya başladı ve iki yıl süren işgalden sonra Gaziantep özgürlüğüne kavuştu.
Gaziantep Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Lisanı ve Edebiyatı Kısmı Öğretim Üyesi ve Gazikültür AŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Halil İbrahim Yakar, AA muhabirine, tam 100 yıl evvel Antep savunmasının en hararetli vakitlerinin yaşandığını, kentin de büyük bir direniş sergilendiğini söyledi.
Osmanlı İmparatorluğu’nun hiçbir cephede kaybetmemesine karşın müttefik devletlerle birlikte olduğu için masada kaybettiğini anımsatan Yakar, ordunun dağılmasından sonra Mondros Mütarekesiyle birlikte İngiliz ve Fransızların bu topraklardaki emellerini gerçekleştirme fırsatı doğduğunu söz etti.
Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından kısa bir mühlet sonra İngilizlerin Antep’i işgal ettiğini belirten Yakar, daha sonra Fransızlarla imzaladıkları Suriye itirafnamesiyle birlikte Antep’e Fransızların geldiğini anlattı.
20. yüzyılın en uzun süren kent savunması
Fransız kuvvetlerinin kentteki Ermenilerle birlik olduğuna dikkati çeken Yakar, “Fransızlar zulmetmeye başladılar. Kent 20. yüzyılın en uzun süren kent savunmasına ve müdafaasına sahne oldu. Gaziantep, güney cephesinde değerli pozisyondaydı. Buna karşın kent resmi olarak hiçbir vakit teslim olmadı.” dedi.
O zamanki Genelkurmay Lideri ve Ulusal Savunma Bakanı Fevzi Çakmak’ın teklifiyle Antep’e “Gazi” unvanı verildiğini anımsatan Yakar, Sakarya Meydan Muharebesinden sonra Mustafa Kemal’e, üçünü olarak da 15 Temmuz’da bombalanması nedeniyle TBMM’ye bu unvanın verildiğini belirtti.
Yakar, ayrıyeten Antep savunmasının bütün etaplarının Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından hayata geçirilen 25 Aralık Gaziantep Savunması Kahramanlık Panoraması ve Müzesi’nde anlatıldığını, müzeyi herkesin ziyaret etmesi gerektiğini kelamlarına ekledi.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Feride Pelin İnal
Haberler.com
