1 
Yaz aylarında artan besin zehirlenmelerine beis olmak ismine tavsiyelerde bulunan Beslenme ve Diyetetik Kompetanı Arş. Gör. Kübra Şahin, azık zehirlenmesinde birinci belirtilerin 72 saat sonra bile ortaya çıkabileceğine dikkat çekti.
Yaz aylarında artan besin zehirlenmelerine beis olmak ismine tavsiyelerde bulunan Beslenme ve Diyetetik Kompetanı Arş. Gör. Kübra Şahin, azık zehirlenmesinde birinci belirtilerin 72 saat sonra bile ortaya çıkabileceğine dikkat çekti. 2 
Şahin, hava sıcaklığının artmasıyla birlikte, besinlerin daha kolay bozulduğunu hatırlatarak, besin kaynaklı zehirlenmelere karşı tavsiyelerini sıraladı.Şahin, ”İnsanların sıhhatlerini koruyabilmeleri için yalnızca ehil ve istikrarlı beslenmeleri kafi olmamakta, alınan azıkların insan sıhhatini tehdit etmemesi ve inançlı olması da şart” dedi ve ekledi:
Şahin, hava sıcaklığının artmasıyla birlikte, besinlerin daha kolay bozulduğunu hatırlatarak, besin kaynaklı zehirlenmelere karşı tavsiyelerini sıraladı.Şahin, ”İnsanların sıhhatlerini koruyabilmeleri için yalnızca ehil ve istikrarlı beslenmeleri kafi olmamakta, alınan azıkların insan sıhhatini tehdit etmemesi ve inançlı olması da şart” dedi ve ekledi: 3 
”Bu bağlamda, azık güvenliği ve hijyen üzere mevzuların ehemmiyeti günümüzde giderek artmaktadır. Yaz aylarında sıcaklığın artmasıyla birlikte besin zehirlenmeleri görülme sıklığı da artabiliyor. Dünya Sıhhat Örgütüne nazaran besinler aracılığı ile insan organizmasına taşınan bakteri, virüs, parazit, toksin ve kimyasal hususlar üzere kirleticilerden kaynaklanan besin zehirlenmelerine bağlı illetler, her yıl dünyada yaklaşık 600 milyon kişiyi yani her 10 şahıstan birini etkiliyor.”
”Bu bağlamda, azık güvenliği ve hijyen üzere mevzuların ehemmiyeti günümüzde giderek artmaktadır. Yaz aylarında sıcaklığın artmasıyla birlikte besin zehirlenmeleri görülme sıklığı da artabiliyor. Dünya Sıhhat Örgütüne nazaran besinler aracılığı ile insan organizmasına taşınan bakteri, virüs, parazit, toksin ve kimyasal hususlar üzere kirleticilerden kaynaklanan besin zehirlenmelerine bağlı illetler, her yıl dünyada yaklaşık 600 milyon kişiyi yani her 10 şahıstan birini etkiliyor.” 4 
Bakterilerin yüksek sıcaklıklarda daha çabuk çoğaldığına ve bu nedenle münâsib sıcaklıklarda saklanmayan besinlerin daha çabuk bozulduğuna dikkat çeken Şahin, ”İyi pişmemiş yahut hijyen kurallarına uyulmadan hazırlanmış besinleri tüketmek ve pişmiş yiyecekleri buzdolabı dışında uzun mühlet bekletmek, besinlerde meydana gelen bozulmaların en yaygın nedenleri arasında sayılabilir. Protein içeriği yüksek, et, tavuk, balık, süt ve süt eserleri ile yumurta üzere besinler inançlı bir biçimde saklanmaz ve hazırlanmazsa, bakteriyel bozulmalar gelişebilir.” ihtarında bulundu.
Bakterilerin yüksek sıcaklıklarda daha çabuk çoğaldığına ve bu nedenle münâsib sıcaklıklarda saklanmayan besinlerin daha çabuk bozulduğuna dikkat çeken Şahin, ”İyi pişmemiş yahut hijyen kurallarına uyulmadan hazırlanmış besinleri tüketmek ve pişmiş yiyecekleri buzdolabı dışında uzun mühlet bekletmek, besinlerde meydana gelen bozulmaların en yaygın nedenleri arasında sayılabilir. Protein içeriği yüksek, et, tavuk, balık, süt ve süt eserleri ile yumurta üzere besinler inançlı bir biçimde saklanmaz ve hazırlanmazsa, bakteriyel bozulmalar gelişebilir.” ihtarında bulundu. 5 
Beslenme ve Diyetetik Kompetanı Şahin, besin zehirlenmelerinin umumiyetle bulantı, kusma, karın ağrısı, kramp ve ishal üzere belirtilerle kendini gösterdiğini hatırlatarak, ”Bu belirtiler, zehirlenmeye yol açan etmene, besinin tüketim ölçüsüne ve bireyin hassaslığına bağlı olarak değişebiliyor. Birinci belirtiler ise tüketimin çabucak sonrasında aniden yahut 72 saat sonrasında bile ortaya çıkabilir.” dedi.
Beslenme ve Diyetetik Kompetanı Şahin, besin zehirlenmelerinin umumiyetle bulantı, kusma, karın ağrısı, kramp ve ishal üzere belirtilerle kendini gösterdiğini hatırlatarak, ”Bu belirtiler, zehirlenmeye yol açan etmene, besinin tüketim ölçüsüne ve bireyin hassaslığına bağlı olarak değişebiliyor. Birinci belirtiler ise tüketimin çabucak sonrasında aniden yahut 72 saat sonrasında bile ortaya çıkabilir.” dedi. 6 
Beslenme ve Diyetetik Kısmı Arş. Gör. Kübra Şahin, besin zehirlenmesinin bebek ve yaşlılarda mevtle dahi sonuçlanabildiğinin altını çizerek, ”Gıda kökenli hastalık risklerini değerli ölçüde azaltmak ve aile ve topluluk sıhhatini korumak açısından DSÖ tarafından “Altın Kurallar” olarak tanımlanan birtakım kolay tedbirlerin tüketiciler tarafından uygulanması önerilmektedir.” diye konuştu.
Beslenme ve Diyetetik Kısmı Arş. Gör. Kübra Şahin, besin zehirlenmesinin bebek ve yaşlılarda mevtle dahi sonuçlanabildiğinin altını çizerek, ”Gıda kökenli hastalık risklerini değerli ölçüde azaltmak ve aile ve topluluk sıhhatini korumak açısından DSÖ tarafından “Altın Kurallar” olarak tanımlanan birtakım kolay tedbirlerin tüketiciler tarafından uygulanması önerilmektedir.” diye konuştu. 7 
DSÖ’nün azık zehirlenmelerine karşı ‘Altın Kuralları’ ise şöyle sıralandı: “Güvenli tüketim için işlenmiş besinler seçilmelidir. Meyve zerzevat üzere azıkların doğal hali ile tüketilmesi önerilirken, sütün seçiminde çiğ süt mahalline pastörize sütün tercih edilmesi eser güvenilirliği açısından değerlidir.
DSÖ’nün azık zehirlenmelerine karşı ‘Altın Kuralları’ ise şöyle sıralandı: “Güvenli tüketim için işlenmiş besinler seçilmelidir. Meyve zerzevat üzere azıkların doğal hali ile tüketilmesi önerilirken, sütün seçiminde çiğ süt mahalline pastörize sütün tercih edilmesi eser güvenilirliği açısından değerlidir. 8 
Pişirilecek besinlerde pişirme süreci tam ve kusursuz uygulanmalıdır. Çiğ et, çiğ tavuk ve çiğ süt üzere azıklar, pek çok patojen mikroorganizmanın bulaşı sonucu rahatlıkla üreyebileceği besin kümesidir. Besinlerinizin iyi piştiğinden emin olun. Kâfi müddet ve sıcaklıkta pişmeyen yiyecekler zararlı bakterilerin sindirim sistemine taşınmasına yol açabilir. Bu nedenle bu tip azıkların en az 70℃’ye ulaşan homojen bir sıcaklıkta pişirilmesi gereklidir. Dondurulmuş et, tavuk ve balığın ise pişirilmeden evvel külliyen çözünmesi sağlanmalıdır.
Pişirilecek besinlerde pişirme süreci tam ve kusursuz uygulanmalıdır. Çiğ et, çiğ tavuk ve çiğ süt üzere azıklar, pek çok patojen mikroorganizmanın bulaşı sonucu rahatlıkla üreyebileceği besin kümesidir. Besinlerinizin iyi piştiğinden emin olun. Kâfi müddet ve sıcaklıkta pişmeyen yiyecekler zararlı bakterilerin sindirim sistemine taşınmasına yol açabilir. Bu nedenle bu tip azıkların en az 70℃’ye ulaşan homojen bir sıcaklıkta pişirilmesi gereklidir. Dondurulmuş et, tavuk ve balığın ise pişirilmeden evvel külliyen çözünmesi sağlanmalıdır. 9 
Pişirme sonrası besinler bekletilmeden tüketilmelidir. Pişirilmiş besin oda sıcaklığında bekletildiğinde mevcut mikroorganizma sayısı artmaya başlar. Uzun vade beklemelerde risk daha da artar. Inançlı tüketimi sağlamak açısından besin pişirme sonrası yenilebilecek sıcaklığa geldiğinde derhal tüketilmelidir. Pişmiş yiyecekleri kritik sıcaklıklar olan 5-63℃ arasında bekletmeyin. Yiyecekler piştikten sonra buz yahut soğuk su ile dolu bir kapta soğumasını sağlayarak buzdolabında koruma edin.
Pişirme sonrası besinler bekletilmeden tüketilmelidir. Pişirilmiş besin oda sıcaklığında bekletildiğinde mevcut mikroorganizma sayısı artmaya başlar. Uzun vade beklemelerde risk daha da artar. Inançlı tüketimi sağlamak açısından besin pişirme sonrası yenilebilecek sıcaklığa geldiğinde derhal tüketilmelidir. Pişmiş yiyecekleri kritik sıcaklıklar olan 5-63℃ arasında bekletmeyin. Yiyecekler piştikten sonra buz yahut soğuk su ile dolu bir kapta soğumasını sağlayarak buzdolabında koruma edin. 10 
Pişirilmiş besinlerin korunmasına ihtimam gösterilmelidir. Pişirme sonrası azıklar çabucak tüketilmeyecekse, ya 60℃’nin üzerinde ya da 10℃’nin altındaki koşullarda tutulmalıdır. Bebek besinlerinin pişirme sonrası hiç bekletilmemesi tercih edilmelidir. Sıklıkla yapılan bir kusur da, fazla ölçüde hazırlanan azığın sıcakken buzdolabına konmasıdır. Böylece besin süratle soğutulamaz ve mikroorganizmalar için elverişli üreme koşulları oluşur.
Pişirilmiş besinlerin korunmasına ihtimam gösterilmelidir. Pişirme sonrası azıklar çabucak tüketilmeyecekse, ya 60℃’nin üzerinde ya da 10℃’nin altındaki koşullarda tutulmalıdır. Bebek besinlerinin pişirme sonrası hiç bekletilmemesi tercih edilmelidir. Sıklıkla yapılan bir kusur da, fazla ölçüde hazırlanan azığın sıcakken buzdolabına konmasıdır. Böylece besin süratle soğutulamaz ve mikroorganizmalar için elverişli üreme koşulları oluşur. 11 
Azıkların tekrar ısıtılması tam ve kusursuz uygulanmalıdır. Azığın koruması sırasında süratle artan mikrobiyal yük, besinin 70℃’nin üzerinde homojen olarak ısıtılması ile azaltılabilir. Buzdolabından çıkararak ısıttığınız bir yiyeceği, tekrar buzdolabına geri koyup tekrar ısıtmayın.
Azıkların tekrar ısıtılması tam ve kusursuz uygulanmalıdır. Azığın koruması sırasında süratle artan mikrobiyal yük, besinin 70℃’nin üzerinde homojen olarak ısıtılması ile azaltılabilir. Buzdolabından çıkararak ısıttığınız bir yiyeceği, tekrar buzdolabına geri koyup tekrar ısıtmayın. 12 
Çiğ ve pişmiş besinlerin birbiriyle temasından sakınılmalıdır. Pişirilmiş bir azık çiğ besin ile temas ederse, çiğ besinde bulunan mikroorganizmalar pişmiş besine bulaşarak “çapraz bulaşa neden olur. Çapraz bulaşmanın engellenebilmesi için çiğ azık ile temas eden yüzeyler, bıçak ve öteki yardımcı ekipmanlar yıkanıp temizlendikten sonra pişmiş besin için kullanılmalıdır. Çiğ etler ve zerzevatları buzdolabında onlar için münasebetli olan farklı raflarda saklayın. Et, tavuk ve balıkları buzdolabında iyi paketlenmiş bir formda saklayın. Yeterli paketlenmeyen paketlerden sızacak et suları, sair besinlere bulaşmalara ve bozulmalara yol açabilir.
Çiğ ve pişmiş besinlerin birbiriyle temasından sakınılmalıdır. Pişirilmiş bir azık çiğ besin ile temas ederse, çiğ besinde bulunan mikroorganizmalar pişmiş besine bulaşarak “çapraz bulaşa neden olur. Çapraz bulaşmanın engellenebilmesi için çiğ azık ile temas eden yüzeyler, bıçak ve öteki yardımcı ekipmanlar yıkanıp temizlendikten sonra pişmiş besin için kullanılmalıdır. Çiğ etler ve zerzevatları buzdolabında onlar için münasebetli olan farklı raflarda saklayın. Et, tavuk ve balıkları buzdolabında iyi paketlenmiş bir formda saklayın. Yeterli paketlenmeyen paketlerden sızacak et suları, sair besinlere bulaşmalara ve bozulmalara yol açabilir. 13 
Besinlerin hazırlanmasında kullanılan parçalama tahtaları, bıçak üzere araç ve gereçleri kullanırken çok dikkatli olun. Et, balık ve tavuk üzere besinlerin hazırlanmasında kullanılan bu tıp araç ve gereçleri çok iyi yıkamadan zerzevat ve başka besinlerin hazırlanmasında katiyetle kullanmayın. Aksi takdirde besinlerden birbirine bulaş yani çapraz bulaşma laf konusu olabilir, bu da değerli olabilecek besin zehirlenmelerine yol açabilir.
Besinlerin hazırlanmasında kullanılan parçalama tahtaları, bıçak üzere araç ve gereçleri kullanırken çok dikkatli olun. Et, balık ve tavuk üzere besinlerin hazırlanmasında kullanılan bu tıp araç ve gereçleri çok iyi yıkamadan zerzevat ve başka besinlerin hazırlanmasında katiyetle kullanmayın. Aksi takdirde besinlerden birbirine bulaş yani çapraz bulaşma laf konusu olabilir, bu da değerli olabilecek besin zehirlenmelerine yol açabilir. 14 
l paklığı mutlaka ihmal edilmemelidir. Zatî hijyeninize dikkat edin. Besin hazırlama sürecine başlamadan evvel, çiğ azık ile çalışıldıktan sonra ve bilhassa tuvalet sonrası eller kesinlikle yıkanmalıdır. Besin hazırlığını yapan sağlıklı bireylerin ellerini kesinlikle sabunla en az 2 dakika olacak halde yıkamaları besin zehirlenmelerini önlemek açısından kıymetlidir.
l paklığı mutlaka ihmal edilmemelidir. Zatî hijyeninize dikkat edin. Besin hazırlama sürecine başlamadan evvel, çiğ azık ile çalışıldıktan sonra ve bilhassa tuvalet sonrası eller kesinlikle yıkanmalıdır. Besin hazırlığını yapan sağlıklı bireylerin ellerini kesinlikle sabunla en az 2 dakika olacak halde yıkamaları besin zehirlenmelerini önlemek açısından kıymetlidir. 15 
Mutfaktaki yüzeyler ak tutulmalıdır. Besin hazırlamada kullanılan yüzeyler, besin artık ve kırıntıları, tabak ve gayrı mutfak gereçleriyle temas eden bezler mütemadi bulaş kaynağı olabileceğinden sıklıkla yıkanarak temizlenmelidir. Besinler kemirgen ve haşerelerden korunmalıdır. Bu hayvanlar sıklıkla besin kökenli hastalık etmeni patojenleri taşıyabilmektedirler. Besinlerin ağzı saklı kaplarda koruma edilmesi en iyi müdafaa yoludur. Tahıllar ve kuru baklagilleri kuru ortamlarda ve 15°C -20°C arasındaki sıcaklıklarda koruma edin. Ak su tasarrufu gerekliliği unutulmamalıdır. Azık hazırlamada içme suyu niteliğinde su kullanılmalıdır.
Mutfaktaki yüzeyler ak tutulmalıdır. Besin hazırlamada kullanılan yüzeyler, besin artık ve kırıntıları, tabak ve gayrı mutfak gereçleriyle temas eden bezler mütemadi bulaş kaynağı olabileceğinden sıklıkla yıkanarak temizlenmelidir. Besinler kemirgen ve haşerelerden korunmalıdır. Bu hayvanlar sıklıkla besin kökenli hastalık etmeni patojenleri taşıyabilmektedirler. Besinlerin ağzı saklı kaplarda koruma edilmesi en iyi müdafaa yoludur. Tahıllar ve kuru baklagilleri kuru ortamlarda ve 15°C -20°C arasındaki sıcaklıklarda koruma edin. Ak su tasarrufu gerekliliği unutulmamalıdır. Azık hazırlamada içme suyu niteliğinde su kullanılmalıdır. 16 
Market alışverişlerinde et, süt ve süt eserleri ile dondurulmuş besinleri alışverişinizin ahir alın. Bu besinleri market sepetinde uzun vade bekletmek bakterilerin üremesine ve bozulmalara yol açar. Dondurulmuş besinleri, çözdürmek için bir gün öncesinden buzdolabına alarak 0-4°C aralığında yahut mikrodalga fırınlarda çözdürün ve çözdürdüğünüz besinleri tekrar dondurmayın. Mahsusen yaz aylarında açıkta satılan yiyeceklerin tüketiminden kaçının.”
Market alışverişlerinde et, süt ve süt eserleri ile dondurulmuş besinleri alışverişinizin ahir alın. Bu besinleri market sepetinde uzun vade bekletmek bakterilerin üremesine ve bozulmalara yol açar. Dondurulmuş besinleri, çözdürmek için bir gün öncesinden buzdolabına alarak 0-4°C aralığında yahut mikrodalga fırınlarda çözdürün ve çözdürdüğünüz besinleri tekrar dondurmayın. Mahsusen yaz aylarında açıkta satılan yiyeceklerin tüketiminden kaçının.” Sözcü
