11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Türkiye’deki ekonomik göstergelerin önemli manada bozulduğunu, bu durumun telaş verici olduğunu söylerken “Maalesef Türkiye bir vadedir uzun vadeli iyi düşünülmüş olguya, tahlile ve bilirkişiliğe dayalı bir stratejinin noksanlığını hissetmektedir” tespitinde bulundu.
Karar Gazetesi’nden Taha Akyol’a konuşan Gül, şunları söyledi:
* Evvela, sürdürülebilir bir kalkınmayla müreffeh bir topluluk haline gelmenin uzun vadeli stratejiler ve sağlam, disiplinli iktisadi siyasetlerle gerçekleşebileceği gerçeği akıldan çıkarılmamalıdır.
* Yalnızca kısa vadede konjonktürel gelişme ve dalgalanmalara birbirinden bağımsız siyasetlerle karşılık vererek yahut karşı koyarak başarılı olmuş bir tek gelişmiş iktisat örneği yoktur.
* Umum bir istikametten ve bariz bir karakterden mahrum bu tıp siyasetler yalnızca bugünün sıkıntılarının gelecekte daha da büyük ve girift hale gelmesine ve topluluğun ödeyeceği faturanın daha büyük olmasına neden olur.
“GERİYE GİDİŞE İŞARET EDİYOR”
* Cumhuriyet periyodu iktisat tarihine baktığımızda, devletimizin ekonomik olarak en sağlıklı büyüdüğü, büyümenin getirdiği refahın topluluğa en fazla ve nispeten istikrarlı yayıldığı devirlerin beş senelik, evvelden duyurulmuş ve herkesçe bilinen, başkaca tutarlılık arz edip, kararlı bir biçimde uygulanan programlarla gerçekleştiği görülecektir.
* Maatteessüf Türkiye bir vadedir uzun vadeli iyi düşünülmüş doneye, tahlile ve bilirkişiliğe dayalı bir stratejinin noksanlığını hissetmektedir.
* Bugün gelinen noktada finansal ve ekonomik göstergelerdeki önemli bozulmalar bir geçmişe gidişe işaret etmektedir. Yılların tasarrufu ile biriktirilen varlıklar önemli ölçüde bedel kaybetmektedir. Bu durum korku vericidir.
“Son beş yılda Türkiye içeride bir güruh talihsiz gelişme yaşadı” diyen Gül, iktisatta gördüğü kusurları şöyle açıkladı:
* Üst üste seçimler, komplolar, hain bir darbe teşebbüsü ve anayasa değişikliği ile Türkiye’nin idare hali radikal bir biçimde referandumla değişti.
* Tüm bunlar Türkiye’yi çok sarstı, siyasi ve ekonomik istikrarı bozdu. Bugün hâlâ ayakta durabiliyorsak bu birinci beş yılımızda Türk iktisadında gerçekleşen yapısal dönüşüm sayesindedir.
* Biz, o periyot gerçekleştirdiğimiz ıslahatlar sayesinde devletimizin iç ve dış şoklara karşı dayanıklı sağlam bir iktisada sahip olmasını sağladık. Bu her mekanda övündüğümüz bir husustu. Ama, 2002’de siyasetin gösterdiği irade ileriki yıllarda bozulmaya başladı.
“VİZYON DEVIRLE GİTTİ”
* Birinci baştaki vizyon devranla gitti; akabinde türel teminatlar, şahsi mülkiyet ile insan haklarını koruyan garantiler azaldı.
* Bugün maatteessüf kamu harcamaları şeffaf değil. Ekonomik göstergelerin güvenilirliği sorgulanır hale gelmiş. Çeşitli mekanizmalarla murakabe dışı tutulan kamu harcamaları Türkiye’yi yalnızca öngörülemez, itimat edilemez bir memleket haline getiriyor.
* 40 senelik pahalılık belasını sona erdirdikten sonra tekrar çift rakamlı pahalılık orantılarına geri dönüşümüz refahın topluluğa yayılmasını önleyen, tehlikeli bir gelişme.
* Gördüğüm en büyük tehlike ise borçlanma. AK Parti hükümetlerinin daha evvel Türkiye’yi kurtardığı dövizle iç borçlanmanın tekrar kaynak muhtaçlığı için bir yol olması ileride büyük sorun olur.
* Devletin bugünkü borçlanması yüksek maliyetlerle gerçekleşiyor. Bu da bahsettiğim bozulmalar nedeniyle Türkiye’nin risk priminin yüksek olmasından kaynaklanıyor.
ÇIKIŞ YOLU
* Kısa vadede yapılması gereken öncelikle siyasi zihniyet olarak özgürlükçü bir yola girerek, yatırım ortamını iyileştirip itimat verecek siyasetleri kararlı bir formda tatbike koymaktır.
* Uzun vadede ise Anayasa’dan başlayarak yüksek standartlı demokratik hukuk devletini inşa edip, kurallar çerçevesinde işleyen muaf piyasa iktisadını gerçekleştirmek gerekir.
* ‘İyi yönetişim’in (good governance) bütün ögelerinin pratiğinin yaratacağı iklim Türkiye’nin her sahada var olan büyük potansiyelini harekete geçirecektir.
* Petrol ve gaz üzere doğal kaynakları olmayan Türkiye için bu anlayışın uygulanması büyük güç kaynağı olacaktır. Türkiye’de insan kaynağı gıpta edilecek seviyededir, kurumsal kapasitesi de o denli.
* Bugünden yarına yapılabilecek en kolay iş üstün nitelikli insan kaynağını ve kurumsal yapıyı tekrar dinamik hale getirmek, münhasıran orta ve üst kademe bürokraside ehliyeti ve liyakati önde tutarak bürokratların devlet terbiyesi ile tarafsız ve çok çalışmalarını temin etmektir.
*Bunu yaparken sistemik açmazları giderecek, verimsizliğe ve israfa yol açan kısa yolları izale edecek biçimde kamu idaresinde yapısal ıslahatları birer birer hayata geçirmek kaçınılmazdır.
* Parti devleti mantığına yönelik eğilimleri besleyen mevcut atmosferden acilen sıyrılmalı, siyasetin tüm halkımızın istekleri ile azami ölçüde örtüşen, istikamet tayin eden, tahlil, refah ve memnunluk üreten tarafı temayüz ettirilmelidir.
“GÜÇLÜ PARLAMENTER SİSTEM OLMALI”
“2002’de siyasetin gösterdiği irade ileri ki yıllarda bozulmaya başladı. Vizyon devranla gitti. Bugün kamu harcamaları şeffaf değil. Bu durum Türkiye’yi öngörülemez memleket haline getiriyor” diyen Gül, şunları söyledi:
* Ben kuvvetler ayrılığına dayalı, her türlü vesayetten uzak, güçlü bir parlamenter sistemin Türkiye için daha akıllıca olduğunu savunurum.
* Zira, devletimizde ülkü demokratik hukuk devleti lakin bu türlü gerçekleşir. Bu da sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın temel yeridir.
Sözcü
