Hayatını kaybeden sağlık çalışanlarının yakınları anlatıyor: “Birlikte diktiğimiz ağaçların büyüdüğünü göremeyecek”

Türkiye’de Covid-19 salgını nedeniyle hayatını kaybeden sıhhat çalışanı sayısı giderek artıyor. Türk Tabipleri Birliği bilgilerine nazaran salgının başından bu yana Türkiye’de 282 sıhhat çalışanı Covid-19 sebebiyle hayatını kaybetti. Yalnızca Kasım ve Aralık ayında 147 sıhhat çalışanı vefat etti. BBC Türkçe, sıhhat çalışanı yakınını Covid-19 sebebiyle kaybedenlerle konuştu.

Sıhhat meslek örgütleri, Türkiye’de ve dünyada sıhhat çalışanlarının toplumun öteki kısımlarına nazaran yaklaşık 10 kat daha fazla oranda Covid-19 hastalığına yakalandığını belirtiyor.

Dr. Muharrem İdiz, Manisa’da bir fabrikada iş yeri doktoru olarak vazife yaparken, Nisan ayında Covid-19 sebebiyle hayatını kaybetti.

BBC Türkçe’ye konuşan 26 yaşındaki kızı Esra İdiz, yaklaşık 500 emekçinin çalıştığı fabrikada iş yeri tabibi olan babasının virüse karşı tesirli bir formda korunamadığını, hami ekipman eksikliği yaşadığını söylüyor:

“Henüz salgının çok başlarıydı. Maskeye erişim bu kadar kolay değildi. Babam, çalıştığı revir odasındaki maske ve eldivenlerin kendisinden müsaadesiz alındığını anlatıyordu. ‘Bazen kendime bile maske bulmakta zorlanıyorum’ diyordu. Bu hastalığı işyerinden diğer bir yerde kapmış olamaz. O kadar çok emekçi, küçücük bir oda, az sayıda gözetici malzeme…”

“Halsizlik yaşamaya başladığında birinci evvel idrar yolu enfeksiyonu geçirdiğini sandı. Dinlenmek için iş yerinden müsaade istedi ancak ‘Bu süreçte kelam konusu bile olamaz’ cevabını aldı. Hastaneye yattığı gecenin akşamı, işten dönerken halsizlikten arabayı bile kullanamamış. Zati hastaneye yattıktan bir gün sonra vefat etti.”

Dr. Muharrem İdiz’in kendisi üzere iş yeri tabibi olan kardeşi Dr. Nuri İdiz de İzmir‘de bir iş yerinde çalışırken Covid-19 sebebiyle, kardeşinden 18 gün sonra vefat

İdiz, babasının Manisa’da amcasının ise İzmir’de, büsbütün farklı işyerlerinde çalışırken Covid-19 kaptığını ve son birkaç aydır hiç görüşmedikleri için birbirlerine bulaştırma ihtimallerinin olmadığını anlatıyor.

İki çocuğunu kaybettikten sonra babaannesinin dayanamayarak kalp kriz geçirdiğini anlatan Esra İdiz, bu hastalığın kendisinden tüm ailesini kopardığını söylüyor.

“Sadece bir canını değil, ailesiyle geçirebileceği yıllarını da feda etti”

Babasını kaybettikten sonra ekonomik ıstıraplar sebebiyle İzmir’den Manisa Saruhanlı’ya taşınmak zorunda kaldıklarını anlatan İdiz, hayatının alt üst olduğunu söylüyor:

“Annem çalışmıyordu, ben okuyordum. Babamdan sonra İzmir’deki konutumuzun kirasını ödeyemez olduk, üstüne bir de hayat pahalılığı… Gücümüz kalmadı. Doğduğumdan beri hiç ayrılmadığım, babamla her anımın olduğu İzmir’i bırakmak zorunda kaldım. Tüm ailemi, babamı, arkadaşlarımı İzmir’de bırakıp daha evvel hiç görmediğim bir kente geldim.”

“Annemle babam birbirlerine çok bağlıydı. O yüzden annem çok büyük bir boşlukta. Hala gece uyurken annemi yalnız bırakamıyorum, onunla birlikte yatıyorum. Antidepresan kullanıyoruz, onlar olmadan çok güç. Babama çok gereksinimim olduğu vakitler oluyor. İstişarem gereken, bilhassa çok sığınmam gereken anlar oluyor lakin bulamıyorum.”

“Bu beşerler mesleği uğruna, insanların sıhhati uğruna kendisini feda etti. Yalnızca bir canını değil, ailesiyle geçirebileceği yıllarını da feda etti. Babamla birlikte hayal kurduğumuz çok fazla şey vardı. Mesleği için, bu hastalık uğruna bütün hayallerimi de alıp götürdüler.”

“Birlikte diktiğimiz ağaçların büyüdüğünü göremeyecek”

Türkiye’de salgının başından bu yana en fazla sıhhat çalışanı mevti Kasım ayında yaşandı. Geçen ay 63 sıhhat çalışanı Covid-19 sebebiyle hayatını kaybetti.

Balıkesir Devlet Hastanesi’nde sıhhat çalışanı olarak çalışırken Covid-19 sebebiyle hayatını kaybeden Halil İbrahim Kuzu da onlardan biri.

BBC Türkçe’ye konuşan oğlu Mehmet Kuzu babası için, “Hala hastaneden çıkıp gelecekmiş üzere hissediyorum” diyor:

“Elimizle koyduk yerine fakat insanın gönlü kabul edemiyor. Hayallerimiz, planlarımız vardı ancak yarım kaldı. Kâfi bu kadar devlet için çalıştığın, emekli ol diyorduk. Kendimize ilişkin müstakil bir bahçemiz vardı, artık orada yeşillikle toprakla uğraşsın diyorduk. Bahçeye birlikte ağaç dikmiştik lakin o ağaçların büyüdüğünü göremeyecek. Torunlarının büyüdüğünü göremeyecek.”

“Hastalığı hastaneden kaptığını biliyoruz. Esasen bu türlü bir vakitte çalıştığı için çok kaygılıydık. Hastaneden ailesine virüs taşımaktan çok çekindiği için aslında çok da dikkatliydi. Bu yıl sonunda emekli olmayı planlıyordu. Şu an beş yaşında olan çocuğum büyüyünce dedesini hatırlar mı bilmiyorum fakat 8 ve 10 yaşlarındaki başka çocuklarım hatırlayacak.”

Kuzu, babasının rahatsızlığının başta soğuk algınlığı sanıldığını ve fakat ilaçların etki etmemesi sonucu yine muayene olduğunu anlatıyor:

“Soğuk algınlığı ilaçları yarar sağlamayınca babamın talebiyle Covid-19 testi yapıldı. Testi olumlu çıkınca dört gün Covid ilaçlarını kullandı fakat hastalık o saatten sonra ateş yapmaya başladı. Direkt kent hastanesinin ağır bakım servisine kaldırıldı. 10 gün boyunca ağır bakımda kaldı.”

“İlk on gün durumunun iyi olduğu söyleniyordu, buraya kadar biz de çok korkmuyorduk. Zira kronik bir hastalığı da yoktu. Fakat bir gün sabaha karşı entübe oldu, on gün entübe kaldı, bu mühlet zarfında böbreklerinde sorun oluştu. Birkaç gün sonra biraz daha ağırlaştı ve hastanede yatan en ağır hastalardan biri olduğunu söylediler. dediler. O noktada durumunun berbata gittiğini hissettik.”

Aile, Kuzu’nun tedavisine geç başlanmış olabileceğini düşünüyor:

“Semptom göstermeye başladığında hastanede yapılan kan testi ve göğüs sinemasında Covid-19 gözükmüyordu. Tahminen o an yakalanmış olsaydı… Hekimlerin ilgilendiğinden eminiz. Yalnızca biraz geç mi tespit edildi, tedavi geç mi kaldı diye düşünüyoruz lakin insanlara da bir şey demek istemiyoruz. Tabiplerimiz da şu an olağanda bakacağından kat kat üzerinde hastaya bakıyorlar.”

“Bu hastalığı mesleğinden dolayı kaptı”

Göğüs hastalıkları uzmanı Dr. Hüseyin Süyür, Gaziantep’te bir hastanenin Covid-19 servisindeki hastaları tedavi ederken kötüleşti ve 24 Kasım’da Covid-19 sebebiyle hayatını kaybetti.

Hastanede yatışı bir ay sürdü. 19 gün entübe kaldı.

Süyür’ün yakını Dr. Ercan Çöçelli, “Eniştem mesleğini çok severdi, aslında o yüzden hem kızı hem oğlunu sağlıkçı yaptı. Lakin mesleğinden de çok ailesini severdi” diyor:

“Covid-19 servisinde çalıştığı için çok çekinceleri vardı zira bu hastalığı en iyi kendisi biliyordu. Üzerinde daima bunun tedirginliğini taşıyordu. Biz de işinden dolayı virüse yakalanacağını iddia ediyorduk fakat yakalansa bile iyileşir diyorduk. Bu boyuta geleceğini hiç düşünmedik.”

“Hastanenin Covid-19 açısından ne kadar ağır olduğunu, Hüseyin’in hastanede yattığı periyotta biz kendimiz de görüyorduk esasen. Bütün ağır bakım doluydu. Yalnızca Hüseyin’in çalıştığı hastaneye mahsus değil, o periyot Gaziantep’te son derece fazla olay vardı.”

“Ben de bir hekimim, risk altında olsak da elbette çalışmaya devam ediyoruz. Bunu yapalım ancak haklarımız da verilsin. Hüseyin bu hastalığı mesleğinden dolayı kaptı.”

“Covid-19, iş yeri tabipleri için meslek hastalığı sayılmayacak”

Türkiye’de Covid-19, sıhhat çalışanları için rastgele bir koşul aranmaksızın, direkt “meslek hastalığı” sayılmıyor.

18 Aralık’ta Sıhhat Bakanlığı tarafından alınan kararda, Türkiye’de sıhhat çalışanlarının Covid-19 ile ilgili SGK’ya meslek hastalığı ve görev malulü hakları için müracaatta bulunabileceği ve aşikâr kurallar sağlandıktan sonra ilgili haklardan yararlanabileceği belirtildi.

Bakanlık genelgesinde, Covid-19 teşhisini alıp rahatsızlanan yahut hayatını kaybeden sıhhat çalışanlarının “illiyet bağının kurulması şartıyla” meslek hastalığı ile görev malullüğü kapsamındaki toplumsal güvenlik haklarından yararlanabilecekleri söz edildi.

Lakin meslek odalarına nazaran “illiyet bağının” aranması, sıhhat çalışanlarının hak kaybına uğramasına neden olacak.

Örneğin Covid-19 sebebiyle hayatını kaybeden Dr. Muharrem İdiz üzere iş yeri tabiplerinin kapsam dışında tutulduğu bedellendiriliyor.

Twitter adresinden açıklama yapan Türk Tabipleri Birliği Lideri Şebnem Korur Fincancı şöyle söylüyor:

“Genelgeden sonra kamuoyunda ‘Covid-19 sıhhat çalışanları için meslek hastalığı kabul edildi’ üzere bir algı oluştu lakin bunun gerçeği yansıtmıyor. Genelgede (meslek hastalığı ya da görev malullüğü için) illiyet bağı arandığı belirtiliyor. Sıhhat çalışanlarının, ekteki sorulara karşılık vermesi bekleniyor. Örneğin bunlardan birinde, birebir kurumda diğer hastalanan sıhhat çalışanı olup olmadığı soruluyor.”

“Oysa iş yeri doktorlarının, yanında öteki bir sıhhat çalışanı olmadan tek başına hizmet verdiği fabrikalarda, atölyelerde hastalığın yaygın olduğunu biliyoruz. (İş yeri tabipleri için) bu bir görev malullüğü ya da meslek hastalığı olmanın yanına bile yaklaşamayacak.”

Fincancı Covid-19’un, ispat yükü sıhhat çalışanına yüklenmeden ve illiyet bağı aranmadan tüm sıhhat çalışanları için direkt meslek hastalığı ve görev malullüğü sayılması gerektiğini savunuyor.

Türk Toraks Derneği de 16 Aralık’ta yaptığı basın açıklamasında, Covid-19’un sıhhat çalışanları için meslek hastalığı sayılabilmesi için gerekli illiyet bağının mevcut olduğunun, öbür hiçbir ispata gereksinim kalmayacak formda açık ve net olduğunu söz ediyor.

Haberler.com