Yalova’daki atölyesinde ürettiği kozaları işleyip ipeğe dönüştüren klâsik Türk süsleme ve el sanatları ustası Meral Evcin Özdemir, ipekten ve kozasından takılar, tablolar ile çeyizlik eşyalar yapıyor.
Dedesinin 1937 yılında başlattığı ipek koza üretimini, mezun olduğu Memleketler arası Kıbrıs Üniversitesi Moda Dokumacılık Tasarım Kısmından aldığı eğitimle birleştiren Özdemir, birbirinden hoş eserler üretiyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığınca somut olmayan kültürel miras taşıyıcılık kartı da verilen Özdemir, yurt içi ve yurt dışında fuarlarda ipek koza işlemeciliğini tanıtıyor.
Meral Evcin Özdemir, AA muhabirine, ailesinde ipek koza üretiminin, dedelerinin 84 yıl evvel yetiştiriciliğe adım atmasıyla başladığını söyledi.
Dede mesleğini devam ettirerek ipek böceklerini yumurta halindeyken yetiştirmeye başladığını belirten Özdemir, “İpek aslında yetiştiriciliğinden tutun da sanatına kadar bir sevda, bir hayat hali. Tekrar çocuklarına kavuşacak bir anne, bir ebeveyn üzere günlerini sayıyorsunuz. Son periyotta ordu üzere yiyorlar. Kıtır kıtır ses çıkıyor, koro halinde. Dut yapraklarını devamlı yiyorlar. Bu beşere huzur veriyor.” diye konuştu.
Özdemir, 4-4,5 santimetrelik kozadan 1200-1300 metre tek kesim çıkan ipin çok pahalı olduğunu vurguladı.
Üniversite yıllarında gördüğü cam altı sanatı ilham kaynağı oldu
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde üniversite okurken cam altı sanatı olarak ipek kozası gördüğünü ve işlemeciliği öğrenmeye başladığını aktaran Özdemir, Türkiye‘ye döndükten sonra bunu aldığı tasarım ve el sanatı eğitimiyle birleştirmek istediğini lisana getirdi.
Eşiyle, klâsik el sanatlarında ipek kullanımı ile ilgili araştırmalara başladıklarını söz eden Özdemir, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bursa’ya gittik, Uluumay Osmanlı Halk Kıyafetleri ve Takılar Müzesi’ni ziyaret ettik. Bir baktık koza levhalar var, o kadar hoş ki. Benim Kıbrıs’ta gördüğüm sanatın çok daha farklı bir versiyonu. Kıbrıs’taki sanat, cam altı sanatı olarak neredeyse cama sıfır bir şeydir yani boyutlu olmaz lakin bizde bir bakıyorsunuz, tavus kuşu yapmış, katman katman işlemiş. Kelime-i Tevhid yazmış, yan taraflarına gül kolları yapmış. Yani şoke olduk.”
Birçok kentte ipek koza işlemeciliğinden eserler üretildiğini belirten Özdemir, şunları kaydetti:
“Türkiye’de her bir tarafta bu işlenmiş. Tamam diyorsunuz yani o vakit bizim de bir yerden başlamamız gerekiyor. Biz bunun yetiştiriciliğini biliyoruz, sanatlarımız var, ne yapılabilir? Ondan sonra resmen kozayla oynamaya başladım. Onu kestim, çiçek formuna getirdim. Takılar, yüzükler, tablolar yapıyoruz. Gelin çiçekleri, damat yaka çiçekleri, nikah şekerleri, hasır şapkalar süslüyoruz, hasır terlikler, hasır çanta. Yani yapamayacağınız bir şey yok üzere. Her şey var. Standımız için gelinlik yaptık. Gelinliğin askısında tam beyaz çiçeklerden, gelin çiçeği ve tacı ile kusursuz bir kombinasyon oldu. Yani burada sizin altyapınız çok değerli. Şayet altyapınızda kâfi bir birikim varsa, doğal ki eğitim ve deneyim, el emeği ile birleştiğinde çok hoş eserler ortaya çıkıyor.”
En kolay uğraş gerektiren bir işin 10 dakika sürdüğünü, kimi eserler için 15 gün uğraştığını, fiyatların ise 10 lira ile 4 bin lira ortasında değiştiğini anlatan Özdemir, ipek işlemeciliği kurslarında da çok sayıda bireye eğitim verdiğini kelamlarına ekledi.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Erhan Erdoğan
Haberler.com
