Bursa’nın İznik ilçesinde, 2014 yılında göl kıyısının 20 metre açığında 1,5-2 metre derinlikte bulunan bazilikada, su altındaki arkeolojik çalışmalar sürdürülüyor.
Amerika Arkeoloji Enstitüsünün yayımladığı Arkeoloji Mecmuasının 2014 yılında, dünya çapındaki en kıymetli 10 keşiften biri olarak seçtiği İznik Gölü‘ndeki bazilikada yapılan arkeolojik çalışmalar, su altından ve havadan görüntülendi.
Sürdürülen çalışmalarda elde edilen bilgilere nazaran araştırma yapılan bölgede, “Apollon Tapınağı”, “Neophytos Martyriumu ile “Neophytos Bazilika Kilisesi” yapılarının bir ortada yer aldığı belirlenirken “Birinci İznik Konsili”nin gerçekleştirildiği salonun da burada olup olmadığı araştırılıyor.
Hafriyatın bilimsel danışmanı Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Mustafa Şahin, hususa ait yaptığı açıklamada, su altında 2. yüzyıldan kalma bir yapı kompleksinin olduğunu anlattı.
4. yüzyılın sonlarında inşa edilen bazilikanın yapı kompleksinin en kıymetli kesimi olduğunu belirten Şahin, “Mimarisi ve temel kalıntılarıyla bize ulaşan yapı, birinci olarak 390 yılında yapılmış ve günümüze kadar ulaşmış. Fakat altında, yani öncesinde diğer yapıların, evrelerin olduğunu görüyoruz.” tabirini kullandı.
“Birinci Konsil burada yapılmış olabilir”
Şahin, bazilikadaki dini yapının kime ilişkin olduğunu tespit etmek için araştırmaların sürdüğünü vurgulayarak şunları kaydetti:
“15 yaşında öldürülen Aziz Neophytos ismine 4. yüzyılda inşa edilen kilise, hafriyat yaptığımız yapı olmalı. İznik, Hristiyanlar için çok kıymetli bir merkez. Bunun en kıymetli sebebi ‘Birinci Konsil’ ve ‘Yedinci Konsil’in burada toplanmış olması. Birinci Konsil’in nerede toplandığı bilinmiyor. Bir senato sarayından bahsediliyor ancak bilindiği kadarıyla hiçbir imparator burada yaşamamış. Münasebetiyle İznik’te saray yapısı olması ihtimali çok sıkıntı. Vatikan Sistine Şapeli’nin duvarlarındaki çizimlerde, Birinci Konsil resmedilmiş. Bu fotoğrafta toplantı yapılan yer, sur dışında, göl kıyısında. Su altındaki bazilikanın pozisyonu göz önünde bulundurulduğunda Birinci Konsil, burada bir salonda yapılmış olabilir. Buna yanıt bulmaya çalışıyoruz. Birinci Konsil’in toplandığı yapıyı bulabilirsek İznik’e turizm açısından çok kıymetli bir fırsat sunmuş olacağız.”
Bazilikada üç evreli bir sistemin kelam konusu olabileceğine dikkati çeken Şahin, “En altta Apollon Tapınağı, onun yanında Neophytos Martyriumu ve son evrede Neophytos Bazilika Kilisesi. Doğu Roma İmparatoru Theodosius’un 394 yılındaki fermanıyla Hristiyanlık resmi din olurken, Pagan dininin bütün yapılarının kullanımı yasaklanıyor. Göl altında bulduğumuz kalıntılar, yapının 390’dan sonra yapıldığını gösteriyor.” diye konuştu.
Birkaç noktada benzeri yapı kalıntılarına rastlandı
Türkiye’nin en değerli su altı hafriyatının İznik Gölü’nde gerçekleştirildiğinin altını çizen Şahin, “Kazılarda yüksek lisans ve doktora öğrencileriyle çalışmak istiyorum. Bunun sebebi, ileride iç sularımızda araştırma yapabilecek uzmanlar yetiştirmek ve iç sularla ilgili bir su altı araştırmaları merkezi kurmak. Böylelikle su altı arkeolojisini Türkiye’nin gölleri ve ırmaklarını de kapsayacak biçimde yaygınlaştırmaya katkı sağlamak mümkün.” dedi.
Şahin kelamlarını şöyle tamamladı:
“Burada hafriyata başlayınca birtakım ihbarlar gelmeye başladı. Bunları kıymetlendirerek birkaç noktada emsal biçimde yapı kalıntıları olduğunu gördük. Hafriyat olmadığı için şu anda tam olarak ne olduğunu bilemiyoruz. Bu tıp alanların da ziyan görmemesi için Bursa Kültür Varlıklarını Müdafaa Bölge Şurasına gerekli başvuruyu İznik Müze Müdürlüğü ile yaparak bu alanları muhafaza altına aldırdık.”
Kaynak: Anadolu Ajansı / Şenol Poyraz
Haberler.com
