Devlet virüs salgınıyla uğraşırken kıdem tazminatının alelacele gündeme getirilmesinin perde gerisinden hükümete yeni kaynak yaratma planı çıktı. Milimetrik hesaplamalar içeren yeni kıdem tazminatı sistemine geçilmesi halinde, iktidar her yıl en az 20.5 milyar lira nakit kaynağa kavuşacak.
Nakit kaynak 3 yılda 60 milyarı, 5 yılda 100 milyar lirayı aşacak. Yeni sistemde emekçinin 30 günlük kıdem tazminatı 19 güne düşecek. Gelgelelim iktidar, tıpkı İşsizlik Sigortası Fonu’nda olduğu üzere, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nde (TES) de biriken parayı kullanıp Hazine’yi sisteme borçlu hale getirecek.
YILDA 20.5 MİLYAR TL
İktidarın, nakit kaynak elde etmek için sistemi 2023 seçimleri öncesinde pratiğe geçirmeyi hedeflediği söz ediliyor.
SÖZCÜ’nün yaptığı hesaplamalara nazaran, getirilmek istenen yeni sistem, kıdemi iktidar için adeta nakit para üreten yeni bir kaynak modeline dönüştürüyor. İşte, iktidarın kıdemde niye bu kadar ısrar ettiğini de ortaya çıkaran ince hesaplar:
İktidarın hazırladığı TES’e nazaran, hala brüt maaşın aylık yüzde 8.33’üne denk gelen 1 yıla 1 maaş kıdem tazminatı mekanına 2 alternatifli modele geçilecek. Bir numara modele nazaran, patronun üzerindeki yüzde 8.33’lük mevcut kıdem orantısı yüzde 5.33’e indirilerek motamot devam edecek. Geri kalan yüzde 3’lük kıdem ise 65 yaşından sonra emeklilik maaşına eklenmek üzere TES’e her ay ödenecek.
Yeni sistem hususî kesimde çalışan SGK kayıtlarına nazaran 12 milyon 684 bin 324 çalışana uygulanacak. Patron, çalıştırdığı her bir personelin brüt maaşının yüzde 3’ünü her ay TES’e yatıracak. Bu fiyat minimum fiyatlı için aylık 88.29 TL, yıllık bin 60 liraya denk geliyor.
Türkiye’de ortalama prime esas kar fiyatının 4 bin 500 lira olduğu düşünüldüğünde 12.7 milyon personelden her ay 1 milyar 712 milyon lira, yılda ise tam 20 milyar 548 milyon 606 bin lira toplanacak. Bu da 3 yılda 61 milyar, 5 yılda 102 milyar liradan daha çokça bir nakit parayı söz ediyor.
2.MODELDE 34.2 MİLYAR TL
İsteğe bağlı olan 2. modelin tercih edilmesi halinde ise patron üleşi olarak her ay yüzde 4, personel hissesi olarak da yüzde 0.5 ila 2.5 arasında prim ödenecek. Böylelikle yıllık patron hakkı olarak 27 milyar 398 milyon TL, emekçi behresi olarak da yaklaşık 6 milyar 786 milyon TL olmak üzere yekun 34 milyar 184 milyon lira TES’in kasasına girecek. Buradan 3 yılda 102 milyar, 5 yılda 171 milyar lira nakit kaynak sağlanacak.
1 YIL LAFI BİTTİ
Yeni sistemde ‘1 gün bile çalışan kıdem alacak’ lafı de rafa kalkıyor. 1 yıldan evvel bağıdı feshedilen emekçi kıdemini alamayacak, o para TES’in cari masraflarına kullanılacak.
Bugüne kadar şahsileştirme, aflar, 2B satışı ve paralı askerlik üzere düzenlemelerle halktan topladığı milyarlarca dolar kaynağı bitiren, işsizlik fonundaki paraları Kaynak kağıtları ile kamu bankalarına yatıran iktidarın, en son Merkez Bankası’nın 80 milyar liraya yaklaşan ihtiyat akçesini de tüketince maksadına kıdem tazminatını koyduğu belirtiliyor.
Sözcü
