Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla, corona virüsü karşı kelebek etkisi örneği verdi. Bakan Koca’nın yaptığı; ‘Küçük bir etkenin, kestirilemez büyüklükte sonuçlar doğurmasına Kelebek Etkisi denir. Vuhan’da ortaya çıkan Koronavirüs’ün tüm dünyada hayatı alt üst etmesi gibi. Şimdi de küçük bir ihmal, bir uçtan bir uca tüm Türkiye’yi etkileyebilir. Risk devam ediyor. Tedbirlere uyalım.” paylaşımı sonrası Kelebek Etkisi nedir sorusu gündeme geldi. İşte Kelebek Etkisi ile bilgiler…
KELEBEK ETKİSİ NEDİR?
Kelebek etkisi, bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen addır. Edward N. Lorenz’in çalışmalarından biri olan Kaos Teorisi ile ilgilidir. Daha sonralarda hava durumu ile ilgili verdiği şu örnek ile ünlenmiştir. Amazon Ormanları’nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD’de fırtına kopmasına neden olabilir. Farklı bir örnekle bu, bir kelebeğin kanat çırpması, Dünyanın yarısını dolaşabilecek bir kasırganın oluşmasına neden olabilir. Fakat daha çok yaratılan bir kaosun büyüyerek artmasını ifade eder.
KELEBEK ETKİSİ ÖRNEKLERİ
Kelebek Etkisiyle ilgili en çok kullanılana ama hiçbir bilimsel yanı olmayan Kelebek Etkisi örneklerinden en yaygın olanı şudur:
1905’te Viyana’daki Güzel Sanatlar Akademisi’ne genç bir adam başvurur ve ne yazık ki reddedilir. Bu adam Adolf Hitler’dir ve hayallerini gerçekleştiremeyince Alman ordusuna katılır. Sonrasını başta Almanya olmak üzere 2. Dünya Savaşı ile birlikte yaşananları hepimiz biliyoruz… Bu yaşanan olaylar silsilesi birçok kişi tarafından doğrudan Kelebek Etkisi ile ilişkilendirildi.
Kelebek Etkisi efektini kendi başınıza da görebilirsiniz. Çok basit bir yolu var; bilardo oynamak! İlk atışta (mola ile) ne kadar tutarlı olursanız olun, beyaz topa vurduğunuz hız ve açıdaki en küçük farklılık, bilardo paketi her seferinde çılgınca farklı yönlerde dağılmasına neden olur. Bu da Kelebek Etkisine verilen en yaygın örneklerden birisidir.
Kelebek Etkisi sürecini ayrıca; Satürn’ün halkalarında, çift sarkaçlı deney düzeneklerinde, Dünya’nın manyetik kutuplarının uzun aralıklarla yer değişmesinde, su moleküllerinin titreşmesinde ve hatta makroekonomide doların veya hisse senedi fiyatlarının yükselişinde görebilirsiniz.
Sözcü
