Maraş’ın düşman işgaline karşı birinci kurşunu 101 yıl evvel ateşleyen Sütçü İmam, vefatının üzerinden 98 yıl geçse de gönüllerde yaşıyor.
AA muhabirinin çeşitli kaynaklardan derlediği bilgiye nazaran, Maraş’ta Ulusal Gayret’in simgesi haline gelen ve asıl ismi İmam olan fakat süt satarak geçimini sağladığı için “Sütçü İmam” olarak isimlendirilen kahraman, Fevzipaşa (Bektutiye) Mahallesi’nde 1872’de dünyaya geldi.
Babası “Kireçcioğulları”ndan Ömer Efendi, annesi “Tiyeklioğulları”ndan Emine Hanım olan Sütçü İmam, Uzunoluk Mescidi’nde istekli olarak imamlık yaptı.
Kentin işgal edildiği periyot 31 Ekim 1919’da düşmana birinci kurşunu sıkan Sütçü İmam, düşmanın kovulmasından sonra harpteki fedakarlıklarına mükafat olarak belediyede odacılık misyonuna alındı, Maraş Kalesi’ndeki topun yönetimi de kendisine bırakıldı.
Abdülmecit halife olunca 101 pare top atmak için kaleye çıkan ve barutun ateş alması sonucu bedeninde yanıklar oluşan Sütçü İmam, kaldırıldığı Alman Eğitim Hastanesinde 25 Kasım 1922’de hayatını kaybetti. Üç kız, bir erkek çocuğu olan Sütçü İmam, Çınarlı Mescidi Mezarlığı’na defnedildi.
Sütçü İmam ismine, birinci kurşunun atıldığı Uzunoluk Meydanı’nda bir anıt ve çeşme, Kıbrıs Meydanı’na Kurtuluş Anıtı yaptırıldı. 1980’den sonra Sıkıyönetim Komutanlığınca Sütçü İmam’ın Çınarlı Mescidi avlusundaki mezarı türbe haline getirildi.
Kahramanın ismi, kentte Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi ile mahalle, cadde, sokak ve okullarda yaşatılıyor. Akademik çalışmalar başta olmak üzere, Sütçü İmam ismine yazılmış yüzlerce kitap ve mecmua bulunuyor.
Düşmana karşı birinci kurşunu Sütçü İmam sıktı
Kaynaklara nazaran, Maraş’ın işgal teşebbüsü 22 Şubat 1919’da İngiliz işgal kuvvetlerinin Albay Max Andriyo komutasında kente girişiyle başladı. Maraş, 8 ay süren İngiliz işgalinden sonra, 29 Ekim 1919’da Fransızlar tarafından işgal edildi.
Küçük bir dükkanda süt satan Sütçü İmam, tabancasını alarak düşmana karşı birinci kurşunu 31 Ekim 1919’da ateşledi.
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Atatürk Unsurları ve İnkılap Tarihi Kısmı Lideri Dr. Öğr. Üyesi Cengiz Şavkılı, AA muhabirine, Fransız askerlerinin hamamdan çıkan Türk bayanlarının peçesini açmaya teşebbüs etmesi sonucu Sütçü İmam’ın silahını ateşlemesiyle Maraş Ulusal Çabası’nın başladığını söyledi.
Yaşanan bu hadisede Türk bayanının peçesine uzanan elin Sütçü İmam tarafından kırıldığını vurgulayan Şavkılı, hadisenin akabinde Ermenilerin Sütçü İmam’ın peşine düştüğünü fakat tüm aramalarına karşın bulamadığını aktardı.
Şavkılı, Maraş’ın o günün fiziki koşullarında meskenlerinin bitişik ve komşuluk bağlantılarının güçlü olması hasebiyle Sütçü İmam’ın meskenden konuta geçirilerek Bertiz köyüne geçişinin sağlandığını söz ederek, şunları kaydetti:
“Sütçü İmam, o bölgeye giderek, Kuvayımilliye teşkilatlanmasında çok büyük katkılar sunmuştur. Maraş Ulusal Çabası’nda bütün insanların, yani Maraş halkının kadınıyla, çocuğuyla, yaşlısıyla, genciyle, herkesin aslında bir nevi kahramanlığının Sütçü İmam’da tecelli ettiğini söyleyebiliriz. Sütçü İmam’ın atmış olduğu birinci kurşun, Maraş’ta Ulusal Uğraş’ı başlatmıştır. Bu birebir vakitte Urfa’ya, Antep’e, hatta Çukurova bölgesine, Adana’ya örnek teşkil etmiştir. Bu bölgede atılan birinci kurşun ve kahramanlık sayesinde bir nevi edinilen cüret sonrasında güney bölgesinden düşman sökülüp atılacaktır.”
Sütçü İmam hadisesinin Maraş Ulusal Çabası’nı muvaffakiyete ulaştıran temel argüman olduğunun altını çizen Şavkılı, daha sonra Fransızlara karşı verilecek olan gayrette Türk milletinin sarsılmaz iradesini ortaya koymasına vesile olduğunu lisana getirdi.
Sütçü İmam’ın açtığı yolun ve yakmış olduğu ışığın günümüze kadar yansıdığını anlatan Şavkılı, şunları tabir etti:
“Bunun en hoş örneğini de yeniden 15 Temmuz’da gördük. Zira 15 Temmuz hain kalkışması esnasında Ömer Halisdemir çıktı ve kahraman vatan evladımız, darbeci generali orada öldürdü. Ömer Halisdemir’in anne tarafından Kahramanmaraşlı olması da çok enteresandır. Maraş’ta verilen 22 günlük çaba şayet başarılamamış olsaydı, burada Fransız ve İngilizlerin amaçları vardı. Bilhassa buradan Samsun’a kadar hareket etmek ve Anadolu’yu ikiye ayırmak istiyorlardı. Şayet Maraş Ulusal Uğraşı ve Sütçü İmam hadisesi gerçekleşmemiş olsaydı bu gayelerine tahminen de ulaşacaklardı. Tahminen Çukurova’da bir Kürt devleti yahut Suriye’de bir Yahudi devleti projeleri hayata geçirilecekti. Maraş Ulusal Çabası, dünyadaki mazlum milletlere de çok kıymetli bir ileti verdi. Her ne kadar topu, tüfeği yahut askeri mühimmatı son derece yerinde olan güçlü devletler muhakkak bölgeleri işgal etmeye kalksalar da Maraş’ta kadınıyla, çocuğuyla silahı ve mühimmatı olmayan ancak kahramanlığı en üst seviyede beşerler, düşmana karşı çaba etti. Bu da onlara çok değerli bir iletidir. Elinizde top tüfek olmasa da vereceğiniz uğraş ve vatan sevgisiyle düşmanlara, emperyalist devletlere karşı muvaffakiyete ulaşılabileceğini göstermiştir.”
Kaynak: Anadolu Ajansı / Ömer Faruk Salman
Haberler.com
