Tarih boyunca Sümer, Akad, Babil, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Abbasi, Selçuklu ve Osmanlı’nın da ortalarında yer aldığı 25 medeniyete mesken sahipliği yapan bölgede, ‘Ilısu Barajı ve HES Projesi Etkileşim Alanında Kalan Kültür Varlıklarının Belgelenmesi ve Kurtarılmasına Yönelik Çalışmalar’ kapsamında Mardin Müze Müdürlüğünce 2012 yılında başlatılan arkeolojik kazıların beşinci dönemi tamamlandı.
12 BİN YILLIK TAPINAK GÜN YÜZÜNE ÇIKARILDI
Dargeçit ilçesinin Ilısu Mahallesindeki Boncuklu Tarla mevkisinde yaklaşık 2.5 hektar alana sahip höyükte yapılan hafriyat çalışmalarında Epipaleolitik periyottan Geç Çanak Çömlek Öncesi Neolitik devir B evresine kadar geçen sürece ilişkin çok sayıda mimari kalıntı bulundu. 12 bin yıllık geçmişiyle insanlık tarihine ışık tutan alanda yürütülen hafriyatlarda bugüne kadar bulunan 30’a yakın mesken, 6 özel flaş kamu yapısı ile mezarlarda 130 bireye ilişkin iskeletler, 100 bini aşkın boncuk ve Neolitik periyoda ilişkin 11 bin 300 yıla tarihlendiği düşünülen tapınak gün yüzüne çıkarıldı.
MEZARLAR İÇERİSİNDE 100 BİNE YAKIN BONCUK BULUNDU
Hafriyat lideri ve Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergül Kodaş, 2020 yılına kadar kurtarma hafriyatları olarak devam eden çalışmaların bu yıl prestijiyle ‘Cumhurbaşkanlığı Hafriyatı, Türk Tarih Kurumu’ destekli statüsünde yürütüldüğünü söyledi. Boncuklu Tarla’nın Çanak Çömleksiz Neolitik periyoda tarihlenen bir yerleşim yeri olduğunu, bu periyodun bütün evrelerini kapsadığını tabir eden Kodaş, “Söz konusu sürece ilişkin çok sayıda mimari kalıntı, silo yapıları, konutlar, özel yapılar, kamu binaları, çok sayıda iskelet kalıntısı, arkeobotanik kalıntılar ve birebir vakitte isminden de bilineceği üzere çok sayıda süs eşyası bulundu. Bunlar ortasında boncuklar yoğunlukta. Şu ana kadar yapılan hafriyatlarda yaklaşık 130 bireye ilişkin iskelet açığa çıkarıldı. Bu mezarlar içerisinde de 100 binden fazla boncuk var, bunların ortasında ham bakırdan yapılmış bakın boncuklar başka bir değere sahip” dedi.
’12 BİN YILA TARİHLENEN BİR TAPINAK’
Ortaya çıkarılan binanın hem mimari özellikleri hem de içindeki buluntular nedeniyle inançla bağlantılı olduğunu düşündüklerini belirten Kodaş, “İçerisinde hem steller var, hem kolanlar var, taş örgü, payandalar var. Tabanı yer yer ana kayaya oyulmuş kireç taşı, yer yer terazi kullanılmış. İçerisinde ocakları ve sunakları var. Ayrıyeten kimi sunaklar içerisinde de boğa başlarının şuurlu olarak bırakılmış olduğunu görebiliyoruz. O yüzden bu yıl ki yapılan çalışmalarda bu ve gibisi binaların boncukla tarlada inanç kapsamıyla ilgili olabileceğini daha ağır olarak düşünmeye başladık. Yapının kendine mahsus bir mimari üslubu, formu ve iç düzenlemesi var. Bu özellikleriyle gibisi öteki bir yerde var diyemeyiz. 12 bin yıla tarihlenen bir tapınak olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.
MARDİN’İN GEÇMİŞİNE IŞIK TUTUCAK
Dargeçit Belediye Lideri Mehmet Cüneyt Aksoy, 2012 yılında hafriyat çalışmalarının başlandığı Boncuklu Tarlada dördüncü etabın da tamamlandığını belirterek, “Kazı çalışmalarında 12 bin yıllık olduğunu iddia ettiğimiz bir tapınak bulundu. Bu heyecan verici, burada elde edilecek yeni bulgular geçmişe ışık tutacaktır dedi.
GÖBEKLİTEPE’DEN DAHA ESKİ
Aksoy, Boncuklu Tarlanın Şanlıurfadaki Göbekli Doruktan daha eski olduğunu belirterek, “Hemen barajın kenarında 12 bin 300 yıllık bir geçmişe rastladık. Göbekli Zirve’den yaklaşık bin yıl daha eski tarihi yapıtlara ulaştık. Bir kente ulaştık. Tarihte bundan daha eski yuvarlak binalara daha rastlanılmamış. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın da takviyesiyle burada hafriyatlar devam ettikçe, yeni şeyler ortaya çıktıkça, ilçemizin turizm açısından çok kıymetli bir hale geleceğini düşünüyorum diye konuştu.
HER YERDEN TARİH FIŞKIRIYOR
Dargeçitte incelemelerde bulunan Mardin Valisi ve Büyükşehir Belediye Lider Vekili Mahmut Demirtaş, Mardinin her yerinden tarih fışkırıyor. Boncuklu Tarlanın makul bir hafriyat çalışmasının akabinde elde edilen bulgular üzerinde yapılan incelemede Göbeklitepeden daha eski bir yerleşim yeri olduğu konusunda ortak bir fikir var dedi.
Vali Demirtaş, insanlık tarihine ışık tutacak Boncuklu Tarlanın muhafaza altına alınmasına yönelik çalışma planlandıklarını belirtti. Hafriyatlarda ortaya çıkarılan bulgular üzerinde yapılan incelemelerde Boncuklu Tarlanın Göbeklitepeden daha eski bir tarihe sahip olduğunun öngörüldüğünü lisana getiren Vali Demirtaş, “İnsanlık tarihinin karanlıkta kalan noktasının aydınlatılmasında tarih boyunca farklı medeniyetlere mesken sahipliği yapmış ve her yeri tarih kokan medeniyetler beşiği Mardinimiz kıymetli bir kent pozisyonundadır. Boncuklu Tarlanın makul bir hafriyat çalışmasının akabinde elde edilen bulgular üzerinde yapılan incelemede Göbeklitepeden daha eski bir yerleşim yeri olduğu konusunda ortak bir fikir var. Hafriyatlar tam manasıyla gerçekleştiğinde insanlık tarihi konusunda daha aydınlatıcı bilgiler ortaya çıkacağına inanıyorum. Boncuklu Tarlada Bakanlığımızın takviyelerinin yanı sıra Valilik olarak da dayanak vermek için çalışmalar gerçekleştireceğiz. Bu çalışmalarımız kapsamında birinci olarak alanın müdafaa altına alınmasına yönelik bir çalışma yapmayı planlıyoruz dedi.
Milliyet
