ANTALYA’da, Patara Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof. Dr. Havva İşkan Işık, güneydoğu geleneğini sürdürerek, köyden köye dolaşıp, destanlar ve kıssalar anlatan dengbejleri, İzmir’de yaşamış Antik Çağ’ın İyonyalı ozanı Homeros‘a benzeterek, “Her dengbej, bir Homeros’tur” dedi.
Antalya’nın Kaş ilçesindeki Patara Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof. Dr. Havva İşkan Işık, Diyarbakır Valisi Münir Karaloğlu öncülüğünde başlatılan, ‘Mezopotamya’nın Altın Üçgeni’ olarak nitelendirilen ‘Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa Kültür İnanç Destinasyonu’ çalışmalarına da destek veriyor. Bu kapsamda düzenlenen çalıştaya da katılan Prof. Dr. Işık, güneydoğu illerinin geleneği olan dengbejleri, Antik Çağ’da yaşamış İyonyalı ozan, Batı edebiyatının birinci büyük yapıtları kabul edilen ‘İlyada’ ve ‘Odysseia’ destanlarının muharriri yahut derleyicisi olduğu kabul edilen Homeros’a benzetti.
‘HOMEROS DA KELAMLA ANLATIYOR”Deng’in Kürtçe’de ses, ‘bej’in ise söylemek, haber üzere manalarda kullanılabildiğini belirten Prof. Dr. Havva İşkan Işık, “Dengbejler köyden köye dolaşıp destanları, öyküleri anlatan, ilahiler söyleyen, sözel kültür taşıyıcıları. Bu gelenek, dünyada birinci müellif olarak tarihe geçmiş olan İzmirli hemşehrimiz Homeros’un da özelliği. ‘İlyada’ destanının anlatıcısı, ‘Odysseia’ da ona atfediliyor lakin ‘İlyada’ en kıymetli, kesin olanı. Homeros’un ayrıyeten ilahileri de var ve gözleri görmediği için kelamla bu destanı anlatan özelliğe sahip. Münasebetiyle bu çok kadim Anadolu geleneğinin kaybolmadığını, Diyarbakır dışında öbür coğrafyalarda öteki isimlerle yaşadığını vurgulamak için bu cümleyi kurdum. O denli olduğuna da inanıyorum, her dengbej bir Homeros’tur aslında. Geçmişten geleceğimize bir köprü olmasını düşündüm” diye konuştu.’UNESCO LİSTESİ’NE ALINMALI’Prof. Dr. Havva İşkan Işık, dengbejliğin UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne alınması ve bu bahiste teşebbüslerde bulunulması gerektiği teklifinde de bulundu. Prof. Dr. Işık, şöyle konuştu: “Bununla ilgili ne yapılabilir, bu kıymetli bir gündem. Güya bu türlü olsa daha iyi, diyebileceğim bir fikir var aklımda. UNESCO’nun Efes, Göbeklitepe üzere yapıtlarımızın bulunduğu Somut Kültürel Miras Listesi var. UNESCO’nun kıymetli bir miras listesi daha var, bu da İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesi. Diyarbakır’daki dengbejlik geleneğinin UNESCO’nun İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne girebilecek seviyede çok değerli bir olgu olduğunu düşünüyorum. Mesela bu listede bizden meddahlık, aşıklık geleneği, Karagöz, Kırkpınar yağlı güreşleri, Türk kahvesi üzere somut olmayan kültürel miraslarımız var. Bu bağlamda bu listeye çok yakışacak bir olgu olduğuna inanıyorum. Homeros ve dengbejlerin destan anlatıcılığı ve toplumsal olguları, kıssaları kelamlı bir biçimde taşıyıcı olma özelliğini karşılaştırıyorum.”‘PORTRELERİ DE ÇOK BENZİYOR’
Prof. Dr. Işık, bu benzetmeyle ilgili toplumsal medya hesabından da Diyarbakırlı dengbej Seyithan Boyacı ve Homeros’un yan yana fotoğrafıyla ‘Her dengbej bir Homeros’tur’ paylaşımında bulundu. Prof. Dr. Işık, Homeros’un Helenistik periyottaki portresiyle dengbej Seyithan Boyacı’nın çok benzediğini de söyledi.
Kaynak: Demirören Haber Ajansı / Mehmet ÇINAR
Haberler.com
