Tüm dünyanın yakından takip ettiği 3 Kasım başkanlık seçimlerine saatler kaldı. ABD’de yarın yapılacak 59. başkanlık seçimleri için koronavirüs salgını nedeniyle 80 milyona yakın kişinin postayla oy kullanacak olması, kullanılan posta oylarının sayım sürecindeki farklılıklar ve seçim sonuçlarının 3 Kasım gecesi netleşmeme ihtimali üzere nedenlerden ötürü ülkeyi yakın tarihinin en güçlü seçim süreci bekliyor.
BİDEN TRUMP’IN ÖNÜNDE GÖRÜNÜYOR
Ülkede ulusal bazda yapılan tüm değerli anketleri derleyen tahlil sitesi Real Clear Politics’e nazaran, ulusal çaptaki anketlerde, Biden, Trump’ın yaklaşık 7 puan önünde görünüyor. Seçimin mukadderatını belirleyecek kritik eyaletlerin tamamında da Biden’ın yarışı önde götürdüğü fakat Trump’ın ortayı yavaş yavaş kapadığı gözlemlendi.
POSTAYLA OY KULLANMA, KAOS YARATABİLİR
ABD’de esasen uzun vakittir var olan “posta yoluyla oy kullanma” formülünün, salgın nedeniyle neredeyse seçmenlerin yüzde 70’ini kapsayacak biçimde genişletilmesinin, bu oyların seçim sonuçlarının şekillenmesinde kıymetli rol oynaması bekleniyor.
Posta yoluyla oy kullanma sürecinde, kimi eyaletlerin 3 Kasım gününe kadar oy sayım sürecine başlayamaması ve birtakım eyaletlerin seçim gününden sonra da gelen onaylı oyları kabul edecek olması ise hem yeni tartışmaları doğurarak hem de seçim sonuçlarının gecikmesi ihtimalini beraberinde getirerek süreci daha da kaotik hale sokuyor.
HER EYALETİN FARKLI UYGULAMASI BULUNUYOR
Eyaletlerde postayla oy talep etme ve oy pusulalarının adreslere gönderilmesi süreçleri, tüm eyaletlerde sona ermiş durumda. Postayla gönderilen oy pusulalarının üzerine vurulan posta damgası için son gün 3 Kasım olsa da hangi tarihe kadar gelen oyların kabul edileceği ya da oyların resmi sayım sürecine ne vakit başlanacağı konusunda her eyaletin farklı uygulaması bulunuyor.
FLORİDA’DA 3 KASIM’DAN SONRA POSTA YOLUYLA KULLANILAN OYLA KABUL EDİLMEYECEK
Seçimin bahtını belirleyecek kritik eyaletlerden Florida’da, 3 Kasım’dan sonra seçim merkezlerine ulaşan ve posta yoluyla kullanılan oylar kabul edilmeyecek.
Eyalette posta yoluyla gelen oyların sayımına, seçim gününden 22 gün evvel başlandı. Gerek seçim gününden sonra oyların kabul edilmeyecek olması gerekse de sayım sürecine erken başlanması sebebiyle bu eyaletteki sonuçların 3 Kasım gecesi büyük oranda netleşmesi bekleniyor.
PENNSYLVANİA’DA 6 KASIM’A KADAR SEÇİM MERKEZİNE ULAŞAN OYLAR SAYILACAK
Bir öbür kritik eyalet Pennsylvania’da ise ABD Yüksek Mahkemesi, 6 Kasım’a kadar seçim merkezlerine ulaşan oyların kabul edilmesine hükmetti. Postayla ulaşan oyların sayımına, seçim gününden evvel başlanamayacak olan eyalette, sonuçların büyük ihtimalle gecikmesi bekleniyor.
Seçim sonuçlarının baş başa çıkması durumunda, Florida’nın 29, Pennsylvania’nın ise 20 Seçiciler Şurası Delegesi, muhtemelen seçimlerin bahtını belirleyecek.
Başka kritik eyaletlerden Wisconsin ve Arizona’da, 3 Kasım’dan sonra ulaşan oy pusulaları kabul edilmezken; Kuzey Carolina 6 Kasım’a, Michigan’da ise 17 Kasım’a kadar ulaşan oy pusulaları geçerli sayacak.
Kuzey Carolina ve Arizona’da oyların sayım sürecine seçimlerden 14 gün evvel başlandı fakat Michigan ve Wisconsin’de oyların sayımı, seçim gününe kadar mümkün olmayacak.
Seçiciler Konseyi bakımından Michigan’ın 16, Wisconsin’in 10, Kuzey Carolina’nın 15, Arizona’nın ise 11 delegeye sahip olması, tüm bu eyaletleri yeni liderin belirlenmesi noktasında oldukça kıymetli pozisyona taşıyor.
93 MİLYONDAN FAZLA YAKIN İNSAN ERKEN OY KULLANDI
Yakın tarihteki seçimlere bakıldığında, sandığa gitme oranının yüzde 60’ı bulmadığı ABD’de, bu yıl sandık başında ya da posta yoluyla kullanılan erken oyların sayısındaki fazlalık dikkati çekiyor.
Ülkede 93 milyonu aşkın kişi, halihazırda oyunu kullanmış durumda. Bu şahısların 59 milyondan fazlasının posta yoluyla, 34 milyondan fazlasının da birebir erken seçim merkezlerine giderek oyunu kullandığı belirtiliyor.
SEÇMENLERİN BÜYÜK KISMI 3 KASIM’I BEKLEYECEK
ABD’de yalnızca erken kullanılan oylarla 2016’daki toplam kullanılan oy sayısının yaklaşık yarısına ulaşıldığı ve Cumhuriyetçi seçmenlerin büyük oranının oy için 3 Kasım’ı beklediği göz önüne alındığında, bu yılki seçimlere iştirakin fazla olacağı kestirimleri de yapılıyor.
EN FAZLA DELEGEYİ KAZANAN ADAY LİDER OLUYOR
ABD’de başkanlık seçimlerinde en fazla oyu alan aday değil en fazla delegeyi kazanan aday, başkanlık koltuğuna oturuyor. “Delegeler Kurulu” (Electoral College) ismi verilen sistemde, her eyalete farklı tartılarla dağıtılmış toplam 538 delege bulunuyor. Bu sayının yarıdan 1 fazlasına, yani 270 delegeye ulaşan aday, lider olmaya hak kazanıyor.
CLİNTON 3 MİLYON DAHA FAZLA OY ALMIŞTI
2016’daki son seçimleri kazanan Trump 304 delegeye ulaşmış lakin rakibi Hillary Clinton, Trump’tan yaklaşık 3 milyon daha fazla oy almıştı.
ABD’de seçim süreci, esasen seçim gününden sonra da uzun bir süreyi kapsıyor. Seçim sonuçlarının gecikmesi durumunda, sonraki evreler için Anayasa ve kanunlarla belirlenmiş kimi tarihlerin değiştirilmesi kelam konusu olmadığından, bu durum da beraberinde yeni bir kaos getirebilir.
Tarihler, eyaletlere nazaran farklılık gösterse de tüm eyaletlerin 10 Kasım-11 Aralık’ta seçim sonuçlarını resmen onaylaması gerekiyor. Tüm eyaletler, 8 Aralık’a kadar tüm oyları sayıp, hangi adayın delege oyu kazandığına karar vermek zorunda.
14 Aralık’a kadar her eyaletin Seçiciler Heyeti üyesi, lider adayına oyunu verip, bu oyları Washington’a göndermeli. Gönderilen oyların en geç 23 Aralık’a kadar ABD Kongresine ulaşması gerekiyor.
3 Kasım’da yapılacak seçimlerde vazifesine seçilen Temsilciler Meclisi ve Senato üyeleri, 3 Ocak’ta yemin ederek misyonlarına başlayacak. 6 Ocak’ta ise hem Temsilciler Meclisi hem de Senato Üyeleri, Temsilciler Meclisi Genel Şurası salonunda bir ortaya gelecek.
Birebir vakitte Senato Lideri da olan ABD Lider Yardımcısı Mike Pence’in başkanlığında, Kongrenin her iki kanadından 1’er temsilcisi eyaletlerden gelen oyları alfabetik sıraya nazaran okuyup sayacak. Bu süreç tamamlandıktan sonra kendisine teslim edilen sonuçları Pence, resmi olarak duyuracak ve varsa itirazları dinleyecek.
Tüm bu takvimin olağan olarak işlemesi durumunda, ABD’nin yeni lideri 20 Ocak’ta düzenlenecek yemin merasimiyle vazifesine resmen başlayacak.
Haberler.com