Memleketler arası Para Fonu (IMF), “Finansal koşullar hafifledi fakat iflas tehdidi büyük” başlığıyla güncellediği Global Finansal İstikrar Raporu’nda kimi gelişmekte olan memleketler ve hudut piyasaların yüksek dış finansman muhtaçlıkları ile karşı zıdda kaldıklarına dikkat çekti.
Yayınladığı grafikle devletlerin döviz yeterliliği ve dış finansman gereksinimine dikkat çeken IMF, mevcut ortamda daha fazla borcun yine yapılandırılmasına gereksinim olan devletlerin yüksek maliyetle borçlanabilecekleri için daha büyük risk aldıklarına vurgu yaptı.
Yine yapılandırma gereksinimi olan kimi devletlerin başkaca düşük rezerv yeterliliğine de sahip oldukları belirtildi. Türkiye rezerv yeterlilik hududunun altına düşen devletler arasında Mısır, Şili ve Güney Afrika ile birlikte mekan aldı.
Cari istikrar ve bir yıl içinde vadesi gelecek borçların yekununda oluşan dış finansman gereksinimlerinin GSYH’ya nispetinde ise Türkiye, Polonya ve Malezya en kırılgan memleketler arasında gösterildi.
TEHLİKE SONUNUN ALTINDA
IMF raporunu değerlendiren Altınbaş Üniversitesi Öğretim Hizmetlisi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, “Rezerv yeterliliği ve dış finansman gereksinimi bileşenlerini birlikte düşününce memleketimizin hem Merkez Bankası rezervleri gayrikâfi hem de dış kaynak gereksinimi yüksek memleket özellikleri ile döviz kahrı içinde çırpındığı görülüyor” dedi.
Merkez Bankası’nın brüt rezervlerinin 19 Haziran haftasında 55.5 milyar dolardan 53.2 milyara gerilediğini aktaran Kozanoğlu, şöyle devam etti:
*Türkiye’nin 1 yıl içerisinde vadesi gelecek 164.6 milyar dolar borcu bulunuyor. 2020’nin birinci 4 ayında 12.9 milyar dolara varan cari açığın yıl ahir 30 milyar dolara dayanması beklenebilir. Sonunda dış finansman gereksiniminin 195 milyar doları bulacağı görülüyor.
*Swap gibisi mekanizmalarla net döviz rezervlerinin eksilere düşmesini göz gerisi etsek bile, altın dahil 91.5 milyar dolar döviz rezervinin 195 milyar dolar dış finansman gereksinimine orantısı yüzde 47 nispetiyle tehlike sonlarının altındadır.
Mayıs sonu itibarıyla net milletlerarası rezerv 28 milyar dolar olarak, swap hariç net milletlerarası rezerv ise eksi 27.3 milyar dolar olarak hesaplandı.
Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu
ACİLEN G20 MEMLEKETLERI İLE ‘SWAP’ YAPILMALI
Merkez Bankası’nın (MB) nema indirimine gitmemesinin enflasyonist presten ziyade rezervlerin negatif seviyelere inmesi ile ilgili olduğunu kaydeden Koç Üniversitesi Tedrisat Üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, pahalılık düşmeden nema indirmenin yarattığı çarpıklığın döviz talebini tetiklediğini ve bu talep rezerv satarak baskılanmazsa dış borç maliyetinin arttığını belirtti.
Demiralp, “İşte bu noktada MB rezervleri devreye giriyor. Piyasa getirisi düştükçe yerli para cazibesini yitirip döviz talebi artıyor. MB ise rezervleri piyasaya sürerek yerli paranın kıymet kaybetmesini engellemeye çalışıyor. MB’nin acil olarak rezervlerini güçlendirebilmesi Murat Uysal’ın da belirttiği üzere G20 devletleri ile yapılacak bir swap anlaşması ile mümkün olabilir” tahlilini yaptı.
Sözcü
