Türkiye’de birçok uygarlık tarafından müdafaa ya da gözetleme emeliyle kullanılan deniz kenarındaki kaleler, asırlara meydan okuyan ihtişamlarıyla ziyaretçilerini ağırlıyor.
Antik çağlardan bu yana pek çok medeniyetin karar sürdüğü Türkiye, güçlü tabiatı ve bitki örtüsünün yanı sıra tarihi hazinelere konut sahipliği yapıyor.
Bu topraklardan gelmiş geçmiş medeniyetler ve devletler savunma, gözetleme ve ticaret maksadıyla birçok kale inşa ederek Anadolu topraklarında kalıcı eserler bıraktı.
Ülkenin kıyılarında asırlardır ayakta kalmayı başaran ve tarihin en büyük şahitleri olan kaleler, AA gruplarınca havadan görüntülendi.
İstanbul kıyılarının ziyaretçileri büyüleyen kaleleri
Anadoluhisarı semtinde, Göksu Deresi’nin İstanbul Boğazı’na döküldüğü yerde inşa edilen Anadolu Hisarı, 7 bin metrekare alanda, boğazın en dar noktası olan 660 metre uzaklıktaki bölgesine 1395 yılında Osmanlı sultanı Yıldırım Bayezid tarafından yaptırıldı.
İstanbul’un Sarıyer ilçesindeki Rumeli Hisarı, 1452’de Fatih Sultan Mehmed tarafından inşa ettirildi. İstanbul Boğazı’nın kuzeyinden gelebilecek akınları engellemek için boğazın en dar noktasına yapılan ve 90 gün üzere kısa bir müddette tamamlanan hisar, dünyanın en büyük kale hurçlarını barındırıyor.
Anadolu Kavağı’nın doruğunda yer alan ve Doğu Roma (Bizans) devrinden kalma Yoros Kalesi, bulunduğu pozisyondan izlenebilen eşsiz İstanbul Boğazı görüntüsünden ötürü bilhassa bahar ve yaz aylarında yerli ve yabancı turistlerden ilgi görüyor.
Şile ilçesindeki Ocaklı Ada’nın üzerine Bizanslılar tarafından yapılan Şile Kalesi ise yıllarca denizden gelebilecek ataklara karşı koyabilmek hedefiyle kullanıldı. Bizanslıların akabinde Osmanlı Devleti tarafından da gözetleme maksatlı yararlanılan kale, 4 katlı yapısıyla dikkati çekiyor.
Çanakkale Boğazı’na hakim yapılar
Kilitbahir Kalesi 1452’de İstanbul kuşatması sırasında Avrupalı devletlerin Bizans İmparatorluğu’na yardım etmesini önlemek emeliyle Fatih Sultan Mehmed tarafından Çanakkale Boğazı’nın Avrupa yakasına, boğazın en dar yerine, Çimenlik Kalesi’nin karşısına yaptırıldı.
Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinin Babakale köyündeki Babakale Kalesi, Anadolu’nun en batı ucunda yer alıyor. 1723’te Osmanlı padişahı 3’üncü Ahmed’in buyruğuyla inşa edilen kale, Osmanlı donanması için değerli bir sığınak misyonu üstlendi.
Birinci olarak kimler tarafından ve ne vakit inşa edildiği bilinmeyen Bozcaada Kalesi de Fatih Sultan Mehmed periyodunda asıllı halde onarıldı. 2’nci Mahmud vaktinde 1815’te adeta yine yaptırılan kale, Kültür ve Turizm Bakanlığınca 1996’da restore edildi. Günümüzde kalenin iç kısmında Bozcaada ile ilgili tarihi ve etnografik yapıtların sergilendiği bir stant alanı bulunuyor.
Kocaeli, İzmir ve Muğla kıyılarındaki kaleler
Kocaeli’de, 640 yıllarında yapılan ve Bizanslılardan günümüze ulaşan Hereke Kalesi, onarım çalışmalarının akabinde turizme kazandırıldı. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde de bahsedilen ve İzmit Körfezi’ni gören görüntüsüyle turistleri ağırlayan Hereke Kalesi, görenleri adeta büyülüyor.
İzmir’in Çeşme ilçesi ile Sakız Adası ortasında deniz ticaretinin güvenliği için birinci olarak 15’inci yüzyılda Cenevizliler tarafından inşa edildiğine dair izler taşıyan Çeşme Kalesi, Sultan 2’nci Bayezid vaktinde, 1508-1509 yıllarında yapılan ekler ve tamirlerle büyütülerek Osmanlı kalesi oldu. Ceneviz ve Osmanlı mimari üslubunun bir ortada görüldüğü Çeşme Kalesi, günümüze kadar gelebilen Batı Anadolu’daki kıymetli kalelerden biri olma özelliği taşıyor.
Dikili ilçesine bağlı Çandarlı Mahallesi’nde üretim yılı tam olarak bilinmeyen Çandarlı Kalesi, Cenevizliler tarafından 14’üncü yüzyılda restore edildi. Osmanlı devlet adamı Çandarlı Halil Paşa tarafından 15’inci yüzyılda yine restore ettirilen kale, sağlamlaştırılıp korunaklı hale getirildi. UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’nde yer alan Çandarlı Kalesi, 5 kulesi, mazgalları, kapısı ve duvarlarıyla asırlara meydan okuyor.
Türkiye’nin ve dünyanın önde gelen turizm kentlerinden Muğla’nın Bodrum ilçesinde imaline 1415’te başlanan ve inşası 1523’te tamamlanan Bodrum Kalesi, 1895’e kadar askeri üs olarak kullanıldı.
Görsel ihtişamı, şövalye kuleleri ve arkeolojik yapıtlarıyla dikkati çeken UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ndeki Bodrum Kalesi, dünyanın kıymetli su altı müzesine de mesken sahipliği yapıyor.
Akdeniz kıyılarını inci üzere süsleyen kale yapıları
Antalya’nın Alanya ilçesindeki Alanya Kalesi’nin birinci iskan tarihi Helenistik periyoda kadar uzansa da gerçek manada Selçuklular devrinde tüm görkemiyle anıtsal bir kale formunu aldı. Denizden ve karadan güç ulaşılabilirliği, doğal korunaklı olmasından ötürü etrafında tarih boyunca kesintisiz yerleşim bulunan Alanya Kalesi, Anadolu’yu süsleyen Orta Çağ kalelerinden biri olarak varlığını sürdürüyor.
“Deniz Kalesi” olarak da bilinen Kız Kalesi, Mersin’in Faziletli ilçesi kıyısına yaklaşık 600 metre uzaklıktaki küçük bir adacığın üzerinde 1199’da yaptırıldı. Yerli ve yabancı turistlerin ziyaret ettiği Kız Kalesi, UNESCO Dünya Miras Süreksiz Listesi’nde yer alan Korykos Antik Kenti’nin en tanınan yapısı olarak dikkati çekiyor.
Mersin’de, Akdeniz kıyı şeridinde epeyce sağlam ulaşabilmiş kalelerden olan Mamure, 39 kulesi, su sarnıçları, mescidi ve hamamının yanı sıra savunma maksatlı hendeklere sahip. Personelliği ve üretim tekniği Alanya Kalesi’ni anımsatan Mamure Kalesi, yerli ve yabancı turistler tarafından her gün ziyaret ediliyor.
Adana’nın Yumurtalık ilçesinde bulunan Ayas Antik Kenti’ndeki Ayas Kalesi, bölgenin en değerli turistlik merkezlerinden biri olarak varlığını koruyor. Üretimi Büyük İskender periyoduna kadar uzanan tarihi kale, askeri kullanım gayesiyle inşa edildi.
Hatay’ın Payas ilçesi kıyısına 1577’de gözetleme maksadıyla yapılan Payas Kalesi’nden, Osmanlı Devleti periyodunda gümrük kapısı olarak da yararlanıldı. Denize yaklaşık 50 metre uzaklıktaki kale, 2016’da restore edilip turizme kazandırıldı.
Kastamonu’da Ginolu, Giresun’da Eynesil, Tirebolu ve Giresun kaleleri
Kastamonu’nun Çatalzeytin ilçesinde bulunan Ginolu Kalesi ile ilgili arkeolojik bilgiler ve tarihi kaynaklardan edinilen bilgiye nazaran MÖ 5’inci yüzyıldan itibaren yerleşim görüldüğü kestirim ediliyor. Venedik ve Ceneviz kolonizasyonu sırasında kıymet kazandığı anlaşılan, “Kinolis Kalesi” olarak da isimlendirilen kalenin iki yanında Ginolu ve Karadeniz ismiyle iki küçük liman yer alıyor.
Giresun’un Eynesil ilçesinin 2 kilometre doğusunda kayalık bir yarımadada bulunan Eynesil Kalesi’nin Romalılar’dan kalma olduğu biliniyor. 2001’de onarım çalışmasıyla aslına uygun hale getirilen tarihi kale, ziyaretçilerini karşılıyor.
Tirebolu ilçe merkezinde bulunan Tirebolu Kalesi de liman girişine hakim olacak halde kurulmuş küçük bir kale olarak varlığını sürdürüyor. Moloz taş gereç ile yığma olarak inşa edilen yapı, günümüzde bölgenin en çok ziyaret edilen tarihi yapıtları ortasında bulunuyor.
Giresun Kalesi ise Pontus hükümdarı 1’inci Pharnakes devrinde MÖ 185-169 yıllarında inşa edildi. Denize aykırı kaşık üzere uzanmış bir yarımadanın etrafının surlarla çevrilerek oluşturulan kale sarnıçlar, kuyular, şapeller, kaya kiliseleri ve sığınaklardan oluşuyor.
Zonguldak, Sinop, Bartın ve Düzce’deki kaleler
Zonguldak’ın Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesinde bulunan Filyos Kalesi’nin Romalılar tarafından yapıldığı varsayım ediliyor. Kentin denize hakim bir noktası olan burun üzerinde kurulan kale, 2003’te Kültür ve Turizm Bakanlığınca onarıldı.
Sinop kentinin kurulduğu yarımadada yer alan Sinop Kalesi, MÖ 7’nci yüzyılda da kenti korumak maksadıyla inşa edildi. Roma, Bizans ve Anadolu Selçukluları periyodunda birkaç defa onarılan kalenin surları, yarımadanın en dar olan boyun kısmını büsbütün çevreliyor.
Bizans periyoduna ilişkin Amasra Kalesi, bilhassa Ceneviz periyodunda değişikliklere uğrayıp 14-15’inci yüzyıllarda Ceneviz ve Osmanlı periyotlarında de önemli tamiratlar gördü. Sormagir ve Zindan kaleleri olmak üzere iki kısımdan oluşan kale, 2013’te UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ne alındı.
Düzce’nin Akçakoca ilçesinde Cenevizliler tarafından Karadeniz’den geçen ticari gemilerin güvenliğinin sağlanması ve denetlenmesi emeliyle inşa edilen ve UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’nde yer alan Ceneviz Kalesi, son periyotta yapılan onarımla gün ışığına çıkarılıyor.
Kaynak: AA
Haberler.com
