– Osmanlı saraylarının tabildotu, gelin damat sofralarını süslüyor
TOKAT – Osmanlı saraylarında tabildot olarak kullanılan Honça tepsisi günümüzde “gelin damat tepsisi” ismiyle gelecek jenerasyonlara aktarılıyor.
Anadolu Selçuklu Devleti devrinde altın kaplama, Osmanlı devrinde ise bakırdan yapılan tabildot kabı günümüzde “gelin damat tepsisi” olarak kullanılıyor. Olağan tepsilerden farklı olan Honça tepsisinde 6 göz bulunuyor. Kubbe görünümlü kapaklarla süslenen tepsi düğün gecesine özel hazırlanıyor. Tepsinin etrafındaki 5 göze kuzu etinden yapılan pehli, pilav, dolma, yoğurtlu çorba ile tatlı konuluyor. Ortada kalan büyük göze ise yeni evlenen çiftin ömür uzunluğu saklaması için Kur’an-ı Kerim konuluyor. Farklı uzunluklarda yapılan Honça tepsisi 400 lira bin 500 lira ortasında satılıyor. Tarihi Sulu Sokak Çarşısında bulunan Deveciler Hanı’nda bakır işlemeciliği yapan Osman Unutmaz (57), Honça geleneğini yaşatmaya çalışıyor. Bakırcılığa ilkokul ve lise devirlerinde çırak olarak başladığını belirten Unutmaz, 45 yıldır mesleğine devam ettiğini söyledi. Tokat’ta irili ufaklı 400-500’e yakın atölyede çalışan ustadan günümüzde 2-3 kişi kaldığını söz eden Unutmaz, kuşağın son ustaları olarak mesleklerini icra etmeye çalıştığını kaydetti.
Sarayların tabildotu, gelin damat tepsisi oldu
Selçuklu ve Osmanlı periyodunda saraylarda tabildot olarak kullanılan tepsinin Tokat’ta farkı bir kültür olduğunu belirten Unutmaz, “Cumhuriyet periyodunda her ailede bu Honça bulunmazmış. Varlıklı ailelerde bulunurmuş. Kıymetli bir eser olduğu için ödünç alanlar, kiralayanlar olurmuş. İsmine damat tepsisi denilmiş. Günümüzde damat ile geline bu tepsi ile birinci gecede yemek ikram ediliyor. 5 göze yöresel yemekler konuluyor. Yemeklerinde manaları var. Dolma sarıldığı için birbirlerine muhabbetle sarılsınlar manasında, pirinç konutuna rahmet getirsin, ayranlı çorba mesleğine konutuna sahip çıksın, tatlı ise ağızları tatlı olsun, tatlı konuşsunlar manası taşıyor. Ortadaki büyük göze ise Kur’an-ı Kerim konuluyor doğacak çocuklarının dini bütün olsun diye. Lakin biz bu örf ve adetlerimizi kaybetmeye başladığımız için batılılaşmaya başladık. Evvel bakırdan başladılar, bizlere alüminyum, çeliği mutfağımıza soktular. Bakırı elimizden aldılar. Bakırda sıhhat vardı” dedi.
Tabildotu Türklerin bulduğunu söz eden Unutmaz, “Saraylarda kullanılan eşyalara bakıldığında bunu görmek mümkün. Batı sonradan bizden almış. Birinci Türkler bulmuş, Türkler yapmış” tabirlerini kullandı.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / NURHAN İÇMEZ
Haberler.com