Teşhis edilmesi güç olan ve halk ortasında “kemik erimesi” olarak bilinen osteoporozun nasıl teşhis edileceğine dair bilgiler veren Prof. Dr. İnan İlker Arıkan, ilaç kullanılmadan uygulanabilecek tedavi prosedürlerini paylaştı.Osteoporoz riski taşıyan hastalara antrenman öneren Arıkan, ülkü kiloyu sağlayan ve direnç artıran aktivitelerin günlük olarak yapılması durumunda, kas kütlesini ve kemik mineral yoğunluğunu muhafazaya yararlı olduğunu söyledi.
Beykent Üniversitesi Tıp Fakültesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Anabilim kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. İnan İlker Arıkan, “kemik erimesi” olarak bilinen osteoporoz hastalığına dair açıklamada bulundu. Açıklamasına, ortalama insan ömrünün uzamaya devam ettiğini hatırlatarak başlayan Prof. Dr. Arıkan, “Özellikle yetişkin yaşlıların hastalığı olan osteoporoz (kemik erimesi) insan hayatını artan biçimde olumsuz etkilemektedir. Osteoporoz alakalı kalça, omurga ve leğen kemiği kırıkları yaşlı yetişkinlerde hastalıklar ve ölümlerin sık bir sebebidir. Bütün sağlıklı yetişkinler osteoporozu engellemek için; kâfi kalsiyum ve vitamin D alımı, ülkü kilo için gerekli antrenmanlara katılma, sigara ve çok alkol kullanımından kaçınma açısından bilgilendirilmelidir.” dedi.
KIRIK OLUŞANA KADAR ANLAŞILMIYOR
Prof. Dr. Arıkan, osteoporoz düşük kemik kütlesi ve kemik yapısının bozulması sonucu kemik dayanıklılığında azalma ve kırılma riskinde artma ile karakterize bir hastalık olduğunu belirterek, “Osteoporoz tıpkı vakitte sessiz bir hastalıktır. Zira birinci kırık oluşuncaya kadar rastgele bir bulgu vermez. Dünya Sıhhat Örgütü, osteoporozu kemik mineral yoğunluğu (BMD) ve T skorlarını kullanarak açıklar. T skoru; sonucun sağlıklı genç yetişkinde görülen ortalama kemik mineral yoğunluğundan kaç standart sapma olduğunu gösterir. Negatif sayı olarak tabir edilen standart sapma ne kadar sıfırın altında saptanırsa kemik mineral yoğunluğu o kadar azalmış ve kırık riski o kadar artmıştır. T skorunun < -2,5 olması osteoporoz olarak tanımlanır. Osteopeni yahut düşük kemik yoğunluğu teşhisi; T skoru -1,0 ve -2,5 ortasındaysa koyulur." tabirlerini kullandı.
Teşhis yetersizliği nedeniyle, dünyadaki osteoporoz sıklığını belirlemenin epeyce güç olduğunun altını çizen Arıkan, “Belli topluluklarda osteoporoz karşılaştırmasını yapmanın en iyi yolu yaşlı insanlardaki kırık oranlarına bakmaktır. Osteoporoz hayatı tehdit eden bir durum olmadığı için gelişmekte olan ülkelerdeki bilgiler yetersizdir. Dünya genelinde osteoporoz yılda 8.9 milyon kırıktan daha fazlasına yani saniyede 3 osteoporoza bağlı kırığa sebep olmaktadır.” açıklamasında bulundu.
Arıkan, osteoporozun dünya genelinde 200 milyon bayanı etkilediğine ait bir kanı olduğunu tabir ederek yaş kümelerini aktardı:
· 60 yaş kümesinde 1/10 bayan
· 70 yaş kümesinde 1/5 bayan
· 80 yaş kümesinde 2/5 kadın· 90 yaş kümesinde 2/3 kadın· 50 yaş üstündeki her üç bayandan biri ve her beş erkekten biri osteoporotik kırığa maruz kalacaktır.
RİSK FAKTÖRLERİ
Osteoporoz risk faktörlerinin modifiye edilebilen ve edilemeyen olarak iki ayrıldığını söyleyen Prof. Dr. Arıkan, risk faktörlerini ise şöyle aktardı:
· Cinsiyet· Yaş· Aile hikayesi· Beden şekli· Seks hormonları· Beden kilo bozuklukları· Kalsiyum ve D Vitamini · İlaçlar
· Hayat biçimi
KIRIKLAR, RİSKİ DAHA DA ARTIRIYOR
Kemik kırıklarının osteoporozun en önemli komplikasyonu olduğunu söyleyen Arıkan kelamlarına şöyle devam etti;
“Kırıklar çoğunlukla kalça ve omurgada olsa da rastgele bir kemikte olabilir. Kırıklar; kronik ağrı, sakatlık, depresyon, konutta bakım, düşük hayat kalitesi ve artmış vefat oranlarına sebep olabilir. Kırığın sebep olduğu ağrı ekseriyetle birinci bulgudur. Omurga kemiklerinin yapısı zayıfladığı için vakitle çökme kırıkları gelişebilir, hatta kifoz denilen kamburluk durumuna sebep olabilir. Omurga kırıkları, en sık görülen osteoporotik kırıklardır ve çoğunlukla teşhis edilmezler. Omurga kırıkları; gelecek kırık riskinin kestirim edilmesini sağlar. Örneğin; sonraki omurga kırığı ihtimali beş kat, öteki kırıklar için ihtimal iki-üç kat artar. Kalça kırıkları çoğunlukla düşme sonrası oluşur. Kalça kırıkları birinci bir yılda vefat oranını yüzde 15-20 artırır ve bu artış erkeklerde daha fazladır. Tıpkı vakitte gelecekteki kırık riski 2,5 kat artar. Kalça kırığı olan hastaların yaklaşık yüzde 20-50’si uzun vadeli meskende bakım muhtaçlığı duyarlar ve hayat kaliteleri düşer, toplumsal izolasyona uğrarlar, depresyon ihtimali artar ve özgüvenleri azalır.”
İLAÇ DIŞI USULLERLE ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ
Orta yahut ileri orta yaşlarda en yüksek kemik kitlesi elde edildikten sonra, öncelikli maksadın; kemik kaybını azaltmak olduğunu tabir eden Prof. Dr. Arıkan, tedbire stratejilerini ise üç başlık altında topladı: Beslenme, antrenman ve hayat formu.
Beslenme stratejisinin, kâfi kalsiyum ve D vitamini almaktan geçtiğine dikkat çeken Arıkan, “Menopozdaki bayanlarda ve 70 yaşın üstündeki erkeklerde tavsiye edilen günlük kalsiyum ölçüsü 1200 mg’dır. Yetişkinlerin büyük çoğunluğu kalsiyum desteğine gereksinim duymaz. Günlük tavsiye edilen D vitamini ölçüsü 600-800 IU’dir ve bu ölçüsü yalnızca diyetle almak çok zordur. Bilhassa, diyetle düşük ölçüde D vitamini alanlar ve D vitamini yetersizliği riski bulunan birçok yaşlı yetişkinler, D vitamini desteğinden yarar görürler. Bulgu olmayan yetişkinlerde D vitamini taraması önerilmemektedir. Ülkü serum D vitamini düzeyi tartışmalı da olsa, birden fazla uzmanlar 25-OH-Vitamin D düzeyini 20-30 ng/mL olacak halde destek kullanılmasını önerir.” dedi.
Arıkan, osteoporoz riski taşıyan hastalara kesinlikle antrenman önererek, ülkü kiloyu sağlayan ve direnç artıran aktivitelerin günlük olarak yapılması durumunda, kas kütlesini ve kemik mineral yoğunluğunu müdafaaya yararlı olduğunu söyledi. Antrenmanın, tıpkı vakitte hastanın düşme ihtimalini de azalttığını vurguladı.
Sonuç olarak, osteoporoz ve komplikasyonların yaşlı yetişkinlerde sakatlıklara ve ölümlere neden olduğunu hatırlatan Arıkan, “Bu nedenle bütün sağlıklı yetişkinler, tedbire ve tedavi stratejileri açısından bilgilendirilmeli ve yönlendirilmelidir.” formunda konuştu.
Kaynak: Demirören Haber Ajansı
Haberler.com
