Yalova’nın merkeze bağlı Güneyköy köyünde yaşayan Mehmet Atışan’ın boynuzlardan yaptığı, kimileri altın yahut gümüş işlemeli takılar ilgi görüyor.
Çatalhöyük’ten günümüze kadar ulaşan Anadolu motiflerini boynuzdan elde ettiği materyallerle buluşturan 67 yaşındaki Atışan, sanatını 51 yıldır sürdürüyor.
Üretim süreci sabır gerektirdiği için yok olmaya yüz tutmuş boynuz takı işlemeciliğinin son temsilcilerinden olan Atışan, atölyesinde bu işi, devam ettirebilecek gençlere öğretmek istiyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü (DÖSİM) üreticisi olan Mehmet Atışan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, boynuzdan takı üretimine kadar geçen şiddetli ve zahmetli süreci anlattı.
Öncelikle boynuzun içindeki kemikte bulunan kimyasal bileşenleri, Van Gölü’nün suyundan elde edilen kristal sodayı kullanarak çıkardığını belirten Atışan, kalan malzemeyi 8 ay boyunca çatı ortasında özel bir solüsyonun içinde beklettiğini söyledi.
Daha sonra kullanımına nazaran boynuzları kesip kaynatılmış kristal sodanın içinde yarım saat tuttuğunu aktaran Atışan, “Ardından bol ateşe tutarak düzeltme kıvamına gelmesini bekliyoruz, mengeneyle sıkıştırıyoruz. 6-7 saat beklettikten sonra çıkarıyoruz ve 1 ay düz formda bekletiyoruz. 1 ay sonra boynuzu evvelden oluşturduğumuz şablonları kullanarak kıl testereyle kesiyoruz. Son olarak gümüş ve mercan kaplama basamağına geçiyoruz.” tabirlerini kullandı.
Kuyumculuk işleriyle ünlü olan köyünde, birinci olarak altın işlemeciliği üzerine çalışmaya başladığını lisana getiren Atışan, köylüsü Zeynel Abidin ustadan boynuz işlemeyi öğrendiğini söz etti.
Ustasından devraldığı mesleği 1969 yılından bu yana sürdürdüğünü bildiren Atışan, şunları kaydetti:
“Ustamdan gümüş ve boynuz takı işlemeciliğini öğrendim. Bir mühlet İstanbul Kapalı Çarşı’da dükkanımı işlettim. Sonra da Kültür ve Turizm Bakanlığına eser yapmaya başladım. Türkiye geneli yapılan takı tasarım yarışlarında mükafatlar aldım. Uzun müddet bu türlü çalıştım. Yalnızca Kültür ve Turizm Bakanlığının desteklediği yurt içi ve dışındaki fuarlarda eserlerimi sergiliyorum. Sanatı sanat olduğu için icra ederiz. Bizim para pulla işimiz yok. Ben eserleri yapmayı seviyorum. Hepsi başka bir renk, hepsinin renk geçişleri farklı. Boynuza aşık olan bir insanız. İmkanım olsa bir tekini bile satmam zira tıpkı renk ve tıpkı dokuya sahip ikinci bir boynuzu bulmam mümkün değil.”
Yapıtlarını akik, mercan ve firuze taşlarıyla süslüyor
Boynuz takılarında akik, mercan ve firuze kullandığını anlatan Atışan, bunların hoş görünüme sahip pahalı taş çeşitleri olduğunu vurguladı.
Bir takı üretiminin 9-10 ay sürdüğüne değinen Atışan, “İspanya Kraliçesi’nin boynundaki gerdanlık, yakasındaki bronş buradan çıkmadır. Hükümdarın masasındaki zarf açacağı buradan çıkmadır.” dedi.
Daha pek çok devlet adamı, bürokrat ve değerli isim için boynuzdan sanat yapıtları ürettiğini aktaran Atışan, Halk Eğitim Merkezinde 300 saatlik kurs verdiğini fakat mesleği sahiplenen olmadığını belirtti.
Kursta 10 üniversiteli genç bulup en azından 2’sinin bu mesleği yürütmesini istediğini tabir eden Atışan, “Bulduğum gençlere elimdeki gereçlerle 2 dükkan kurup armağan ederim, diye düşündüm lakin olmadı. Kursa gelenlerin birden fazla emekli olmuş insanlardı. Şimdiki gençlerimizde ne yazık ki sabır yok. Bizim prensibimiz işte sabır, işe hürmet ve işi sevmektir. Ne yazık ki şu an işi öğretebileceğim kimse yok. Benim de yapabileceğim bir şey yok.” diye konuştu.
Atışan, büsbütün el işlemeciliği olan eserlerin fiyatlarının 30 liradan başlayıp 750 liraya kadar çıktığını kelamlarına ekledi.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Sıtkı Yıldız
Haberler.com
