TARİHİN AYNASI KÜLTÜREL SERVET – Konya’daki müzeler ziyaretçilerini Anadolu Selçuklu dönemine götürüyor

Anadolu Selçuklu Devleti’ne başşehirlik yapan Konya‘da devrin yapıtlarının sergilendiği Mevlana, Karatay ve İnce Minare müzeleri ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.

Mevleviliğin merkezi olan bugünkü Mevlana Müzesi, yurt içi ve dışından çok sayıda ziyaretçi çekiyor. Anadolu Selçuklu vezirlerinden Celalettin Karatay tarafından inşa ettirilen Karatay Müzesi ise 13. yüzyılın değerli çini yapıtlarına konut sahipliği yapıyor. İnce Minare Taş ve Ahşap Yapıtları Müzesi’nde de Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı periyodunun nadide taş ve ahşap yapıtları sergileniyor.

Mevlana Müzesi Müdürü Naci Bakırcı, AA muhabirine, müzenin Türk kültür ve turizminde kıymetli bir yere sahip olduğunu vurguladı.

Burasının Türkiye çapında çok ziyaret edilen müzeler ortasında yer aldığına dikkati çeken Bakırcı, “Yıllık 3 milyon civarında ziyaretçi ağırlıyoruz. Bunun 5’te biri, yani yaklaşık 800 bini yabancı ziyaretçi. Pandemi nedeniyle geçen yıl ziyaretçi sayımız 1 milyona kadar düştü.” dedi.

Mevlevi Dergahı’nın 1925’te tekke ve zaviyeler kapatıldıktan sonra Bakanlar Heyeti kararıyla müzeye dönüştürüldüğünü anlattı. Bakırcı, müzenin Mevleviliğe ilişkin yapıtların sergilendiği ender müzelerden biri olduğunu lisana getirdi.

Bakırcı, Mevlana Müzesi koleksiyonunda 10 bin kadar eser olduğunu tabir ederek, “Bir kısmı depolarımızda. Müzenin içesindeki yerler için; ‘Biz burayı devrindeki tekke özelliklerini de koruma etsin, yapıtların bir kısmını da ziyaretçilerle buluşturalım.’ niyetimiz vardı. Tilavet Odası dediğimiz kısımda sınır sanatıyla alakalı levhalar sergileniyor. Huzuru Pir dediğimiz yerde Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı periyodunda devlet yöneticilerinin armağan ettiği kandiller, şamdanlar sergileniyor. Mevlana ve Mevlevilik kıyafetleri farklı bir koleksiyonda sergileniyor.” diye konuştu.

Bakırcı, Mevlana Müzesi’nin inanç turizmi açısından ön plana çıktığını vurgulayarak şöyle devam etti:

“Bizim geleneğimizde vardır, din adamlarının mezarlarını ziyaret etmek, manevi kimliklerini ön plana çıkararak onlara bir Fatiha okumak. Ziyaretçilerimizin büyük bir kısmı bu maksatla geliyor. Avrupalı ziyaretçiler ise Hazreti Mevlana’nın niyet dünyasından çok etkilendikleri için, Hazreti Mevlana’yı tanımak hedefiyle müzeyi ziyarete geliyorlar. Konya için Mevlana Müzesi’nin ziyaretçisi çok değerli. Ben uzun yıllardır burada çalıştığım için şahit oluyorum, yabancı ziyaretçilerin bir kısmı Hazreti Mevlana’nın kanılarından etkileniyor, İslam’a açılan kapıyı Hazreti Mevlana’da gördükleri için Müslüman olanlar da oluyor.”

Karatay Müzesi’nde onarım çalışmaları devam ediyor

Sanat tarihçisi ve müze araştırmacısı Mehmet Ali Çelebi, Karatay Müzesi’nin Anadolu Selçuklu periyodunda vezir Celaleddin Karatay tarafından 1251 yılında medrese olarak yaptırıldığını anlattı.

Hazreti Mevlana’nın vakit zaman medresede dersler verdiğini, Celaleddin Karatay’ın Mevlana’nın ardında namaz kıldığını tabir eden Çelebi, “Medresede 1910’lu yıllara kadar eğitime devam ediliyor. Kullanımı durdurulduktan sonra yapı terk ediliyor. Öğrenci hücreleri büsbütün yıkılıyor. 1950’li yıllarda onarımlar başlıyor. Yıkılan öğrenci hücreleri tekrar yapılıyor. Artık Karatay Medresesi’nin kuzeydoğu cephesinde hafriyatlar yapıldı, temeller ortaya çıkarıldı. Öğrenci hücreleri yine ziyarete açılacak.” diye konuştu.

“Sanat tarihi literatürüne giren bir kubbe

Karatay Müzesi’nin kubbesi ve taç kapısıyla Anadolu Selçuklu devrinin sanat üslubunu yansıtan en değerli eser olduğunu vurgulayan Çelebi şöyle devam etti:

“Kubbe yaklaşık 12 metre çapında. Anadolu Selçuklu periyodundaki en büyük kubbelerden bir tanesi. Mozaik çini tekniği kullanılmış. Çini tekniği ve süslemesiyle sanat tarihi literatürüne giren bir kubbe. Kubbenin ve fenerin kasnağında kufi yazılarla Ayetel Kürsi yazılı. Her iki bordür ortasında 64 tane 24 kollu yıldız mevcuttur. Bu da yıldızlı bir gökyüzünü anımsatacak formda yapılmıştır. Kubbeye geçiş sistemi çok kıymetli, pandantifler (kubbeye geçişi sağlayan mimari eleman) bir yelpaze üzere sivri bir uçtan başlayıp kubbeye hakikat genişlemektedir. Her bir pandantif 5 kısımdan oluşur. Ortada Hazreti Muhammed’in ismi olacak biçimde sağında ve solunda 4 halife ve öteki ilahi peygamberlerin Musa, İsa ve Davud Aleyhisselam’ın isimleri yazılı.”

Çelebi, Karatay Medresesi’nin 1955 yılında Çini Eserler Müzesi olarak açıldığını, müzede Anadolu Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat tarafından Beyşehir Gölü kıyısında yaptırılan Kubadabat Sarayı’nda ortaya çıkarılan çini yapıtların sergilendiğini söyledi.

Müze envanterinde yaklaşık 5 bin eser olduğunu belirten Çelebi, “Salgın öncesi yaklaşık 150-180 bin ziyaretçi ağırlıyoruz.” dedi.

“Taş kapıda Fetih ve Yasin mühletleri yazılı”

İnce Minare Taş ve Ahşap Yapıtları Müzesi Zimmet Sorumlusu Müze Araştırmacısı Mustafa Burak Ermiş, müzenin 13. yüzyılda Anadolu Selçuklu periyodunda Sahib Cet Fahreddin Ali tarafından Dar-ul Hadis Medresesi olarak yaptırıldığını anlattı.

Ermiş, müzenin 1956 yılında Taş ve Ahşap Eserler Müzesi olarak ziyaretçi kabul etmeye başladığını söz ederek, “Müzede Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı periyodundan kalma taş ve ahşap eserler sergilenmektedir. Envanterimizde 126 eser var. Ekseriyetle mezar taşları, sandukalar, yapı kitabeleri, Konya Kalesi’nden getirilen figürlü taş eserler, ahşap kapı ve pencere kanatları sergilenmektedir. Konya’nın bir payitaht olmasından ötürü müzemizde kıymetli eserler sergilenmektedir.” diye konuştu.

Medresenin tek katlı ve tek eyvanlı olarak inşa edildiğini anlatan Ermiş şu bilgileri verdi:

“Medresede 2 öğrenci hücresi, müderris odası, eyvanı ve mescidi bulunmaktadır. Kubbe çapı 22 metredir. Kubbe eteğinde kufi yazılarla Ayetel Kürsi yazılıdır. Medresenin en değerli kısmı taş kapısıdır. Taş kapısı yazılı, bitkisel ve geometrik süslemenin en hoş örneklerindendir. Taş kapıda Fetih ve Yasin müddetleri yazılıdır. Yıllık 22-25 bin ziyaretçi ağırlıyoruz.”

Kaynak: Anadolu Ajansı / Zehra Melek Çat

Haberler.com