2020’nin başından itibaren tüm dünyayı tesiri altına alan koronavirüs salgını, Türkiye‘nin içinde bulunduğu ekonomik durum üzere sebeplerle dolarda çok önemli yükselişler yaşandı. Bu durumun akabinde bilhassa hammaddesi ithal edilen ya da direkt olarak yurtdışından alınan eserlerin fiyatlarında çok önemli artışlar görüldü.
DOLARDAKİ DÜŞÜŞ TÜKETİCİYİ HEVESLENDİRDİ
Son devirlerde birçok esere arkası arkasına artırımlar yapılırken, bunların sebepleri ortasında dolardaki yükselişin de tesiri olduğu tabir ediliyordu. Bir devir 8 TL’nin üzerine çıkan dolar, son günlerde 7 TL düzeylerine yaklaştı. Dolardaki bu gerilemenin akabinde tüketici cephesinde fiyatlarda da bir düşüş beklentisi oluşmaya başladı.
Hürriyet, dolardaki değişikliklerin etkilediği kimi kesimlerin temsilcilerine ulaşarak durumu sordu. Dolardaki düşüşün yahut yükselişin, fiyatları etkilediğini fakat tek sebebin dolar olmadığını tabir eden dal temsilcileri, “Dünyada hammadde fiyatlarında yükselişler devam ediyor. Bu durum sona ermeden fiyatları indirmek güç görünüyor” diyor.
YEM HAMMADDELERİNDEKİ ARTIŞ
Hayvancılığın en değerli girdi maliyetlerinden olan yemde de dolardaki durum tesirli oluyor. Yem Sanayicileri Birliği Lideri İdeal Karakuş, “Yem hammaddelerinin TL bazındaki fiyatı dünya ortalamasına nazaran yüzde 60 arttı. Buğday tonu 200 dolardan 300 dolara, mısırın 180 dolardan 265 dolara, arpanın 175 dolardan 260 dolara çıktı. Yemlik yağların fiyatı 700 dolardan 1200 dolara kadar çıktı. Hem dolar bazında hem de fiyatlar artış yaşandı. Türkiye’nin iç piyasa fiyatları var bir de. Arpa fiyatı 1275 TL’den 1750 TL’ye yükseldi. Mısırın ton fiyatı 1350 TL açıklanmıştı, artık 1950 TL düzeylerinde. Buğday 1400 TL’ydi artık 1900 TL. Ayçiçek, pamuk küspelerinden fiyat artışı 2 kat oldu.
“FİYATLARDA DÜŞÜŞ BEKLEMEK HAYAL OLUR”
Yem fiyatlarında yapılması gereken artırım yüzde 60’tı. Dolardaki bu gerilemenin akabinde fiyatların ortalama yüzde 6-7 gerilemesi beklenirdi. Lakin dışarıda bu türlü bir durum olunca fiyatları indirmek mümkün olmuyor. Bu türlü bir periyotta fiyatlarda düşüş beklemek hayal olur.
“HAMMADDE FİYATLARINDA DENETİMSİZ BİR ARTIŞ VAR”
Yangının büyüğü hammadde fiyatlarında. Hammadde fiyatlarında denetimsiz bir artış var. Çin ve Hindistan mal almaya devam ediyor. Çin’in bilhassa hububat ve yağlı tohum talebi devam ediyor. Çin yalnızca geçen haftaki mısır talebiyle fiyatlar yüzde 5 yükseldi” dedi.
“PAHALIYKEN ALINIP STOKLANAN ESERLER BİTMEDEN DÜŞÜŞ OLMAZ”
Sütten ayçiçek yağına kadar vatandaşın sofrasına gelen neredeyse her eser ambalajlı. Ambalaj hammaddesi genelde yurt dışından ithal ediliyor. Doların direkt olarak etkilediği ambalaj dalında yaşananlar Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) Lideri Zeki Sarıbekir’e soruldu. Sarıbekir, şunları söyledi: “Dolarda bir gerileme olduğunda fiyatların da düşmesi bekleniyor. Fakat değerliyken alınan ve stoklanan eserler bitmeden yani ucuza alınan hammadde devreye girmeden fiyatlarda bir düşüş olması beklenemez. Bu en erken 1 ayda yansır. Artık ise bu durumda kelam konusu değil. Zira hammadde fiyatları dışarıda yüzde 30-40 yükseldi. Dolardaki düşüşün daha fazla olması gerekir ki fiyatlara da bir yansıması olsun. Dünya piyasalarından hammadde fiyatlarından çok önemli dalgalanmalar yaşanıyor. Yılın ikinci yarısından itibaren hammadde fiyatlarından bir gerileme olmasını bekliyoruz. Dolardaki düşüş devam eder ve hammadde fiyatları da düşerse bu hem tüketicinin lehine olacaktır hem de enflasyona olumlu katkı sağlayacaktır.”
“İHRACAT YERİNE İÇ PİYASAYA ESER VERİLMELİ”
Tüketiciyi yakından ilgilendiren bir öbür bölüm ise konut ve mutfak eşyaları. Tencereden tavaya, porselen eserlerden kurutmalıklara kadar birçok eserde geçtiğimiz devirlerde fiyat artışları yaşanmış, en kıymetli sebeplerden biri olarak hammadde fiyatlarında yaşanan yükseliş gösterilmişti.
Burada yaşanan son durum ise Mesken ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği İdare Şurası Lideri Burak Öncü’ye soruldu. Lider, şunları söyledi: “Hammadde fiyatlarında geçen yıldan bu vakte yüzde 120’ye varan artışlar oldu. Plastik hammaddesi neredeyse her gün yükseliyor. Şu anda döviz kuru gerilese bile tesiri olmuyor. Zira hammadde fiyatları artıyor. Bir formda piyasa da manipüle ediliyor. Geçen hafta 1680 dolar olan bir hammadede fiyat 2 bin dolara kadar çıktı. En son ocak ayında artırım yapılmıştı. Plastik hammaddesine yaşanan yükseliş nedeniyle bir sefer daha artırım gündeme geldi. Piyasadaki tüccarlar hazirana kadar bu durumun devam edeceğini düşünüyor. 30 yıldır bu bölümdeyiz bu türlü bir periyot hiç yaşamamıştık. Şayet bu türlü devam ederse enflasyona da tesiri olacaktır. Bu yüzden süreksiz müddette hammadde üzerindeki ek vergilerin askıya alınması ve yerli eser üretenlerin ihracat yerine eserlerini iç piyasaya vermesi büyük ehemmiyet taşıyor. Özkaynak sorunu yaşan firmalar için de uygun kredi beklentimiz var.”
Haberler.com
