Noktalama işaretleri cümlenin ve yazının yanlışsız okunması için çok değerlidir. Bir virgül yanılgısından bile cümlenin kusuru değişebiliyor. Haliyle tüm noktalama işaretlerini gerçek kullanmak gerekiyor. Noktalama işaretleri nelerdir, kullanım alanları nedir, nerelerde kullanılır, örnek cümleler ve işaretlerin yapılışı tüm ayrıntılar sizlerle.
NOKTALAMA İŞARETLERİ NEDİR?
Noktalama işaretleri, his ve niyetlerin daha açık formda söz edilmesi, cümlenin yapısı ve duraklama noktalarını tanımlamak, okuma ve anlamayı daha da kolaylaştırmak, cümledeki kelamın vurgusu ve tonu üzere özelliklerini belirtmek üzere kullanılan işaretlerin tamamına verilen isimdir.
Noktalama İşaretleri Şu Formdadır:
- Kesme işareti : ‘ ‘
- Ayraçlar (Parantez) : [ ]( ){ }
- İki nokta : ‘:’
- Virgül : ,
- Kısa çizgi : –
- Uzun çizgi (Konuşma çizgisi) : —
- Üç nokta : ……. . .
- Ünlem işareti : !
- Nokta : .
- Soru işareti : ?
- Tırnak işareti : ” “
- Tek tırnak işareti : ‘ ‘
- Noktalı virgül : ;
- Eğik çizgi :/
- Boşluk : ?
NOKTALAMA İŞARETLERİ NELERDİR?
Noktalama işaretleri: nokta, virgül, iki nokta, noktalı virgül, soru işareti, ünlem işareti, tırnak işareti, kesme işareti, yay ayraç, parantez, kısa çizgi, uzun çizgi, eğik çizgi ve üç noktadan oluşmaktadır. Artık bunların bahis anlatımını ve işaretlerin yapılışını paylaşalım.
NOKTA ( . )
Birtakım cümleler hariç çoklukla cümleler nokta ile biter. Daha doğrusu manası tamamlanmış cümlelerin sonuna nokta işareti konulur.
Kimi kısaltmaların sonuna eklenir.
Sıra tabir eden sayıların sonuna konulur.
Saat, dakika ve tarih gösteren sayıların sonuna yahut ortasına konur.
Nokta işareti örnek cümleler:
– Akşam çok erken yattım.
– Kardeşim Muhammed Furkan 25.05.1999 tarihinde dünyaya gelmiş.
Nokta işareti : .
Nokta işareti yapılışı : Klavyeden Shift tuşunun çabucak solundaki nokta tuşuna basarsanız ‘ . ‘ buradaki üzere nokta işareti yapabilirsiniz.
VİRGÜL ( , )
Eş misyonlu söz ve söz kümelerinin ortasına konulur.
Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için ortasına konulur.
Yüklemden (fiilden) uzak düşmüş ögeleri tanımlamak için konur.
Orta kelam ve orta cümleleri ayırmak için konur.
Tırnak içine alınmayan alıntı cümlelerden sonra eklenir.
Konuşma çizgisinden evvel konur.
Birtakım ret, kabul ve teşvik bildiren sözlerden sonra konulur.
Hitap için kullanılan sözlerden sonra konur.
Virgül işareti örnek cümleler:
– Artık, efendiler, müsaade buyurursanız, size bir sual sorayım. (Mustafa Kemal Atatürk)
– Sessiz dereler, solgun ağaçlar, sarı güller…
Virgül işareti : ,
Virgül işareti yapılışı : Virgül işareti çoklukla klavyede Enter tuşunun yanında bulunur. Bu tuşa direkt bastığınızda “,” buradaki üzere virgül işareti yapabilirsiniz.
İKİ NOKTA ( : )
Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna eklenir.
Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur.
Edebi, edebiyat, sanat yapıtlarda karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişinin isminden sonra konur.
İki nokta işareti : ‘ : ‘
İki nokta işareti yapılışı : İki nokta işareti Shift+nokta işareti tuşuna birlikte basıldığında yapılır.
NOKTALI VİRGÜL ( ; )
Noktalı virgüller cümler içerisinde virgülle ayrılmış tıp ya da grupları birbirinden ayırmak için ortasına konulur.
Öğeleri ortasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.
Noktalı virgül işareti : ;
Noktalı virgül işareti yapılışı : Noktalı virgülü yapmak için Shift+virgül tuşuna basmak gerekiyor.
SORU İŞARETİ ( ? )
Soru işareti ismi üstünde soru bildiren cümle ya da kelamların sonuna konulmaktadır. Bilinmeyen, kesin olmayan yahut kuşkuyla karşılanan yer, tarih vb. durumlarda da soru işareti kullanılır.
Soru işareti : ?
Soru işareti yapılışı : Soru işaretini Shfit+üst tarafta bulunan soru işareti butonu ile yapabiliriz.
ÜNLEM İŞARETİ ( ! )
Ünlem işareti: Şaşırma, sevinç, kıvanç, acı ve endişe manası taşıyan cümlelerin sonuna konulur. Birebir halde tek bir sözün sonuna da gelebilir. Mesela Eyvah! Dur! üzere sözlerde de kullanılabilir.
Ünlem işareti : !
Ünlem işareti yapılışı : Klavyeden Shift+1 tuşlarına basarsanız ! buradaki üzere ünlem işareti yapabilirsiniz.
TIRNAK İŞARETİ ( ” ” )
Öteki bir yazıdan yahut kimseden olduğu üzere aktarılan kelamlar tırnak işareti içerisine alınmaktadır. Yani öteki yerden alınan kelamları tırnak işareti içerisine koymalıyız.
Cümle içinde kitapların ve yazıların isimleri, başlıkları tırnak işareti içine alınır.
Cümle içerisinde geçen ve bilhassa vurgulanmak istenen kelamlar tırnak içine alınır.
Tırnak işareti : ” “
Tırnak işareti yapılışı : Bilgisayarda ESC tuşunun çabucak altındaki é tuşuna basarsanız otomatikman ” ” buradaki üzere tırnak işaretleri yapabilirsiniz.
KESME İŞARETİ ( ‘ )
Kişi isimlerine, millet, uzunluk isimlerine gelen ekleri ayırmak için kullanılır.
Devlet isimlerine gelen ekleri ayırmak için de kesme işareti kullanımı yapılır.
Yer isimlerine, yapı isimlerine, kısaltmalara vb. yerlere gelen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır.
Kitap, gazete, mecmua ve gibisi isimlere gelen ekler de kesme işareti ile ayrılır.
Kesme işareti : ‘
Kesme işareti yapılışı : Shift+2 kombinasyonu ile kesme işareti yapabilirsiniz. Öncelikle Shift tuşuna basılı tutuyoruz, akabinde klavyede üstten 2 tuşuna basıyoruz. Böylece ‘ buradaki üzere kesme işareti yapabiliriz.
YAY AYRAÇ (PARANTEZ İŞARETİ) ()
Parantez işareti en çok kullanılan işaretlerden birisidir. Çoklukla şu halde kullanılır:
Tiyatro yapıtlarında konuşanın hareketlerini göstermek emeliyle parantez kullanımı mevcuttur.
Cümle içinde geçen tarihler parantez içinde verilir.
Yabancı sözcüklerin okunuşları parantez içinde verilir.
Parantez işareti : ()
Parantez işareti yapılışı : Yay ayraç parantez işareti yapmak için Shift+8 ve Shift+9 işaretlerine basmanız gerekiyor. Shift+8 yaparsanız ‘ ( ‘ bu halde, Shift+9 yaparsanız da ‘ ) ‘ bu formda parantezler yapabilirsiniz.
KISA ÇİZGİ ( – )
Satıra sığmayan sözler bölünürken satır sonuna kısa çizgi konur. Yani diyelim ki defterinizde satır bitecekken o söz tam sığmadı. Haliyle kelimeyi aşikâr bir heceden sonra kesip yanına – kısa çizgi, tire işareti koyup aşağı satıra geçebilirsiniz. Ayrıyeten kısa çizgi orta kelam ve orta cümleleri birbirinden ayırmak için de kullanılır.
Kısa çizgi : –
Kısa çizgi yapılışı : Kısa çizgi klavyede ekseriyetle silme, geri tuşu (Backspace) tuşunun çabucak sol tarafında yer alır. 1 defa bastığınızda – buradaki üzere işareti yapabilirsiniz.
EĞİK ÇİZGİ (/ )
Eğik çizgi işareti yan yana yazılması gereken durumlarda mısraların ortasında konulur. Yani yan yana şiir yazılıyorsa her mısranın arasına/ buradaki üzere eğik çizgi konulması gerekir.
Adres yazarken de eğik çizgi kullanılır. Apartman, bina numarası ve daire numarası ortasına konulur.
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı belirten sayıların ortasına konulabilir. Bu sayıların ortasına nokta da konulur.
Son olarak en çok kullanılan yer ise matematik alanındadır. Eğik çizgi, matematikte bölme işaretinin yerine çok kullanılmaktadır.
Eğik çizgi :/
Eğik çizgi yapılışı : Shift+7 ile/ buradaki üzere eğik çizgi işareti yapabilirsiniz.
ÜÇ NOKTA ( … )
Üç nokta çoklukla tamamlanmamış cümlelerin sonuna konulur. Yani güya o cümlenin devamı olacakmış üzere olan cümlelerin sonuna 3 nokta eklenir.
Ayrıyeten argo, kaba sayılan ve açıklanmak istenilmeyen sözcüklerin yerine de 3 nokta konulabilir.
Üç nokta işareti : …
Üç nokta yapılışı : 3 nokta işaretini yapmak için nokta tuşuna 3 sefer arka arda basmanız kafidir. Yani … 3 kez bu biçimde yan yana nokta yaparsanız 3 nokta işareti yapmış olursunuz.
Haberler.com